26
Alə rəgwa ŋga kəsənə tə Yeesu
(Mar. 14.1-2; Luka 22.1-2; Yooh. 11.45-53)
1 Makə uudəpaa Yeesu dzəgunə ka ənji patənə ŋga uushi'iitsa, əŋki ci ka lyawarənaakii: 26.1 7.28. 2 “Kə shii unə, ma cifədoorə, uusəra ŋga *Pasəka. Ma nyi, Uuzənə ŋga ənda, ka viinə nə ənji tə nyi ka gwa'avə aashi ənfwa.” 26.2 16.21.
3 Ma ka saa'ikii, kə dzii madiigərə limanyinə da gayinə də nə asii ga gawə ŋga limanyinə patə, waatoo, asii ga Kayafasə. 4 Təya anə uura ŋga kəsətənə tə Yeesu yadə shiinə ŋga ənja, ənjə a ɓələgi tə ci. 26.4-5 21.46. 5 Amma təya ba, “Gaama kəsə tə ci agi kumənə, acii ga ənjə a maɗee ka panə.”
Ɓəzəpaanə tə Yeesu də urədya də Bayitaniya
(Mar. 14.3-9; Yooh. 12.1-8)
6 Ma saa'itə Yeesu də Bayitaniya asii ga Simoonə ətə shi uyi kuzənə a kəshi tə ci, 26.6-7 Luka 7.37-38. 7 ma ca adə zəma, wata əndə'i minə a dzə aaɓiikii da i əbwə urədya aciitə. Ma urədita, ŋga mandalə kwaɓa. Wata kya dzə, kya əjivə aanə Yeesu. 8 Amma, makə nee lyawarənaakii ha'ə, kə zhimagi tə tii asəkətii, əŋki tii, “Ka mi saawee ki ətsa? 9 Maci ɗərəmaginə ɗərəmagi ənji də urəditsa, kaɗa kwaɓa laŋə nji ənjə a upaa anəkii, ənjə a təəkəpaa kwaɓakii ka maaghiinə.” 10 Asee, kə shii Yeesu sətə ci təya ba, wata əŋki ci ka tii, “Ka mi cuuna kavə tə miitsə ka buurə uushi'inə kwa? Acii ma sətsə ɗii ki ka nyi, ŋunyikii ka shaŋə. 11 Ma maaghiinə, ka hakii nuunə taa guci patə. Amma, ma nyi, paa nyi na ndzaanə aɓii unə. 26.11 Dzək. 15.11. 12 Ma əjivə ki urəditsə aashiki ku'u, kə ɗii ki ha'ə ka tasəkatə shishinəki ka ŋgəɗənə. 13 Tantanyinə cii kya ba koonə: taɗa da nə ənjə a waaza Ŋunyi Habaranə asəkə duuniya patə, ma sətsə ɗii ki, ka waɓənə nə ənji anəkii ka buurətənə də ki davə.”
Luuvənə ŋga Yahuda kaa ca vii tə Yeesu aacii ənja
(Mar. 14.10-11; Luka 22.3-6)
14 Ma daba'əkii, rəŋwə agi *lyawarənə ŋga Yeesu pu'u aji bəra'i, ətə ɗii ləməkii Yahuda Isəkariyoota, a maɗə, ca palə aaɓii madiigərə limanyinə, 15 ca ba ka tii, “Maɗa vii nyi koonə tə Yeesu, iitə saŋə viinuunə ka nya?” Wata təya ɓaanagi kwaɓa tibisə makkə pu'unə,* 26.15 Ma kwaɓa tibisə makkə pu'unə, ci nə kwaɓa ŋga ɗərə də mava (Shig. 21.32). təya vii ka ci. 26.15 Shig. 21.32; Zak. 11.12; Yooh. 11.57; 13.2. 16 Daga saa'ikii 'watəgi Yahuda tsaamə ŋunyi saa'i ŋga viinə tə Yeesu ka tii.
Zəmə əndzanə ŋga Pasəka
(Mar. 14.12-21; Luka 22.7-14,21-23; Yooh. 13.21-30)
17 Ma ka təkəŋwanə ŋga uusəra ŋga *kumənə ŋga adə buroodi yadə burəŋanə, kə shi lyawarənə ŋga Yeesu aaɓiikii, əŋki tii, “Da daa moonəku ina dzə ka dzəgə ka hə əndzanə ŋga Pasəka?” 26.17-29 Shig. 12.1-20. 18 Əŋki ci ka tii, “Dəmə aasəkə vəranə aa ha zana, una ba ka ci: ‘Ma bii Maləmə tuu, kə uugi saa'yaaki ɗanə kədəhə. Ma nyi da lyawarənaaki, gaku asii niina zəmə əndzanə ŋga Pasəka.’ ” 19 Wata lyawarənə ŋga Yeesu a ɗatə makə sətə bii ci ka tii ɗanə, təya dzəgə əndzanə ŋga Pasəka davə.
20 Makə ɗii kədəwanə, wata Yeesu da lyawarənaakii pu'u aji bəra'i a ndzaanə ka zəma. 26.20-25 Yooh. 13.2,21-30. 21 Ma təya dzə də zəmənə, kə bii ci ka tii, “Tantanyinə cii kya ba koonə: kadə nə rəŋwə ahadoonə a vii tə nyi aacii ənja.” 22 Makə fii tii ha'ə, kə ɓəzəgi səkətii ka shaŋə. Wata taɗa wu patə ahadatii, ca ləgwa amakii, əŋki tii, “Slandana, nyi kwa?” 23 Əŋki ci ka tii, “Əndənə caama adə ka ha rəŋwə na vii tə nyi ka ənja. 26.23 Jab. 41.10. 24 Ma nyi *Uuzənə ŋga ənda, ka əntənə nə nyi tə əntənə, makə sətə nyaahə ənji agyanəki, amma kə ɗii anə əndətə na vii tə nyi ka ənja. Ma əndəta, maci mapoomə ənji tə ci, biɗə ci ka ci.” 26.24-25 10.38-39; Luka 14.27; 17.33; Yooh. 12.25-26; 1 Piita 2.21. 26.24 Jab. 22.7-8,16-19; Isaa. 53.9. 25 Wata Yahuda ətə vii tə ci a ləgwa, əŋki ci, “Maləma, nyi kwa?” Wata Yeesu a ba ka ci, “Hə bagi ha'ə.”
Zəmə əndzanə ŋga Slandana
(Mar. 14.22-26; Luka 22.15-20; 1 Koor. 11.23-25)
26 Ma tii agi adə zəma, Yeesu a ŋgərə buroodi, ca kuyirii tə Əntaŋfə, ca ɓaatsəpaa, ca vii ka lyawarənaakii, əŋki ci ka tii, “Ndamə, una zəmə. Ma ətsa, shishinəki.” 26.26-28 1 Koor. 10.16. 27 Ca ŋgərə kwalaka da ma'i inaba asəkəkii, ca ənə, ca kuyirii tə Əntaŋfə, ca vii ka tii, ca ba, “Saasaciimə, patənə goonə. 28 Ma ətsa, idənaaki. Ci ca mbu'utəgi də aləkawalə ŋga Əntaŋfə. Idənəkii na əjigi ka putə ŋga ənji laŋə ka tifyagi də 'waslyakəənyinə. 26.28 Shig. 24.8; Irim. 31.31; Ibər. 7.22; 9.15-20. 29 Wanyinə ca ba koonə: ma daba'ə əna, paa nyi ka ənənə ka sa ma'i inaba ma'ə, see uusəratə nii kya sa kurakii doonə agi ŋwaŋuunə ŋga Daadə.” 30 Ma daba'əkii, təya ka wanyanə, təya maɗə, təya palə aashi giŋwə ŋga Zayitunə. 26.30 Luka 22.39; Yooh. 18.1.
Waɓənə ŋga Yeesu agyanə hiweenə ŋga Piita
(Mar. 14.27-31; Luka 22.31-34; Yooh. 13.36-38)
31 Əŋki ci ka lyawarənaakii, “Unə patə, kadə nuunə a huyi ənshinə davəɗə, una bwasee ka nyi. Ka ɗanə makə sətə waɓi Əntaŋfə asəkə malaaɓa ləkaləkatə oo'i: ‘Ka ɓələginə nə nyi tə magəra, bagiinə a təəkəgi patə əsə.’ ” 26.31 Zak. 13.7; Mat. 26.56; Yooh. 16.32. 32 Wata ca tsakə banə, əŋki ci, “Amma, maɗa kə maɗee ənji ka nyi agi maməətə ənja, ka tanə nə nyi koonə kəŋwanə ka dzənə aanə hanyinə ŋga Galili.” 26.32 28.7,16. 33 Piita a jikəvə ka ci, əŋki ci, “Taa kə huyi hara ənji patə aciiku, ma nyi kamə, paa nyi ka bwaseenə ka hə shaŋə.” 34 Əŋki Yeesu ka Piita, “Tantanyinə cii kya ba ka hə: ma taabu'u wanə gyaagya ənshinə davəɗə, ka jikənə nə hə makkə ka hiweenə ka shiinə tə nyi.” 26.34-35 Luka 22.33-34; Yooh. 13.36-38. 26.34 26.75. 35 Piita a ba ka ci, “Taa əntənə cii kwa əntə, aŋwə da hə nə əntənə. Paa nyi ka hiweenə ka shiinə tə hə.” Ha'ə makə ətsə əsə bii hara lyawarənaakii patə.
Ɗa də'wa ŋga Yeesu də Gyatsimani
(Mar. 14.32-42; Luka 22.39-46)
36 Ma daba'əkii ha'ə, wata Yeesu a dzə da lyawarənaakii ka əndə'i ha ətə ci ənjə a 'wa Gyatsimani. Mbu'unatii aadəvə, ca ba ka tii, “Ndzaamə gadəvə, kaa nya əntsahə aakəŋwa ka ɗa də'wa.” 26.36-46 Luka 5.16; Ibər. 5.7-8. 37 Ca 'waanə tə Piita da manjeevənə ŋga Zabadiya bəra'i. Ma təya dzə, wata ca ndzaŋə buurə uushi'inə ka shaŋə, səkəkii a ɓəzəgi kuzhiɗə kuzhiɗə. 38 Əŋki ci ka tii, “Maɓəzəkii nə səkəki makə a əntəgi nyi. Ənəgimə ganə, una ndzaa də məgigi atsaki.” 39 Ca əntsahə aakəŋwa gi'u, ca kulapaa aanə səkəkii, ca ɗa də'wa, “Daadə, maɗa ka moonə nə hə, əntsahee ka nyi ka ciɓətsə akəŋwaciiki. Amma, ɗawə sətə kaɗeesəkə ka hə, ga ha ɗa sətə kaɗeesəkə ka nyi.” 26.39 6.10; 20.22; Yooh. 18.11; Ibər. 10.9.
40 Ca ənya aaɓii lyawariitə makkə. Ma shi ci, ka ŋunyinə nə tii patə. Wata əŋki ci ka Piita, “Iitiitə daa təkuree unə ka ndzaanə də məgigi atsaki taa ŋga tibisə rəŋwə dyaŋa? 41 Ndzaamə də məgigi, una ɗa də'wa, acii goona bwasee ka rəgwa ŋga Əntaŋfə saa'itə nə *Seetanə a təɓə tuunə. Ma asəkə ədzəmuunə, ŋga'ə koonə nə ɗa gazhi'waanə, amma mazaarəkii nə shishinə.” 26.41 Af. 6.18; Ibər. 2.18.
42 Yeesu a ənə ka əntsahənə ŋga bəra'inə əsə ka ɗa də'wa, əŋki ci: “Daada, maɗa pooshi rəgwa ŋga əntsaheenə ka ciɓənə anəki, yoo, sətə mwayi hə patə, wa ca ɗa.” 43 Ca ənya aaɓii lyawariita. Ma ənya ci əsə, ka ŋunyinə nə tii, acii kə uugi ŋunyinə ɗanə laŋə agitii. 44 Yeesu a bwasee ka tii, ca əntsahə, ca ənə ŋga makkənə ka ɗa də'wa makə əta. 26.44 2 Koor. 12.8. 45 Ma daba'əkii, ca ənya aaɓii lyawariita, ca ba ka tii, “Ma'ə unə a ŋunyi kuna, una əpi səka? Yoo, wiinə, kə uugi saa'i ɗanə ka ənjə a vii tə Uuzənə ŋga əndə aacii ma'waslyakə ənja. 26.45 Yooh. 12.23; 13.1; 17.1. 46 Tsaaməmə! Waatsə əndətə ca vəgi tə nyi. Maɗətəmə kaamə dzə.”
Kəsənə tə Yeesu
(Mar. 14.43-50; Luka 22.47-53; Yooh. 18.3-12)
47 Yeesu ma'ə ma'uudəpaamə waɓənə ha'ə, wata kə mbu'ya Yahuda, waatoo əndətə agi lyawarənaakii pu'u aji bəra'i. Kə shi ci dzuɓə da ənji daba'əkii, da i ŋgila purəŋanyinə da i zaliinə aciitii. Madiigərə limanyinə da gayinə sləkee ka tii. 48 Asee, ma Yahuda, ətə vii tə Yeesu aacii ənja, kə bii ci ka tii makə sətə nii kəya ɗatə ka ɓaarii də ci ka tii oo'i, “Ma əndətə nii kya nəhəpaa ŋga'ə, ci nə əndəkii, kəsəmə tə ci.” 49 Pii wata ca əntsahətə aaɓii Yeesu, əŋki ci ka ci, “Usa Maləma”, ca nəhəpaa tə ci ŋga'ə. 50 Yeesu a jikə ka ci, əŋki ci, “Guvakya, ɗawə sətə kira tə hə.” Wata təya əntsahə, təya kəsə tə ci.
51 Wata rəŋwə agi ənji ŋga Yeesu a əlyagi ŋgila purəŋanaakii, ca patsəgi liminə ŋga mava ŋga gawə ŋga limanyinə. 52 Wata Yeesu a ba ka ci, “Ənəgərə də ŋgila purəŋanaaku. Taa wu pii də ŋgila purəŋanə, də ci ɓələnə ənji tə ci naakii. 26.52 'Wat. 9.6. 53 Mashiimə hə oo'i, ka mbeenə nə nyi ka kədii tsakənə tə nyi acii Daadə, pii pii ca sləkee ka nyi kurəgənyinə ŋga malaa'ikanyinə palee ka pu'u aji bəra'i kwa? 54 Amma, maɗa kaa nya kədii tsakənə acii Daadə əna, guci ɗii nə sətə bii malaaɓa ləkaləkatə a ndzaa ka tantanyinə, ətə bii ci, tyasə ka slənənə ha'a?”
55 Ma ka saa'ita, kə waɓi Yeesu ka ənjitə shi ka kəsənə tə ci, əŋki ci ka tii, “Mi shuunə ka kəsənə tə nyi ka ŋgila purəŋanə ka ŋgila purəŋanə, ka zala ka zala kwa? Ya saŋə əndə ɗa maabə nə nyi kwa? Uusəra patə nji nya ndzaanə dasə asəkə *yi ŋga Əntaŋfə ka dzəgunənə ka ənja, patə da ha'ə, pooshi unə kəshi tə nyi. 26.55 Luka 19.47. 56 Amma, ma slənyi ətsə patə, kaa malaaɓa ləkaləkatə ŋga anabiinə a ndzaa ka tantanyinə.” 26.56 Mat. 26.31; Luka 24.46.
Wata lyawarənaakii patə a bwasee ka ci, təya huyipaa satii.
Yeesu akəŋwacii *mətərəkinə ŋga Yahudiinə
(Mar. 14.53-65; Luka 22.54-55,63-71; Yooh. 18.13-14,19-24)
57 Ma ənjitə kəshi tə Yeesu, kə kirə tii tə ci aasii aa ha Kayafasə gawə ŋga limanyinə. Davə dzii maliminə da gayinə də na. 58 Ma Piita, kə gi ci də nə'unə tə Yeesu ba'ə ba'ə ha'ə mbu'i ci kura'ə aasii aa ha gawə ŋga limanyinə, ca dzə ka ndzaanə dasə da ənji nəhə yi ŋga Əntaŋfə, kaa ca nee ka muudinə ŋga səkii.
59 Ma madiigərə limanyinə da patənə ŋga mətərəkinə, kə ali tii waɓənə ŋga jirakənə aashi Yeesu, kaa ənjə a shii ɓələginə tə ci. 60 Amma taa ŋgahi ənji laŋə kyaara waɓənyinə ŋga jirakənə aashikii, patə da ha'ə kə təkuree tii ka upaanə taa rəŋwə. Ma ka muudinə, wata ənji bəra'i ahadatii a maɗətə 61 əŋki tii, “Ma bii əndətsa, tə'i ci da baawəɗa ŋga uulagi yi ŋga Əntaŋfə, ca ənə ka ghənətənə agi baanə makkə.” 26.61 27.40; Yooh. 2.19; Slənə 6.14. 62 Wata gawə ŋga limanyinə a maɗətə, əŋki ci ka Yeesu, “Pooshi waɓənaaku ŋga jikəvənə aagyanə waɓəətsə waɓi ənjitsə aashiku kwa?” 63 Amma, ma Yeesu, majikəmə ci ka ci. Wata gawə ŋga limanyinə a ba ka ci, “Wiinə kə ləɓətə nyi duunə da Əntaŋfə Əndə vii əpinə: bawə keenə gooŋga, hə nə *Aləmasiihu Uuzənə ŋga Əntaŋfə tanyi nii?” † 26.63 majikəmə ci: Isaa. 53.7; Mat. 27.12-14; Uuzənə ŋga Əntaŋfə: Mat. 14.33; 27.40,43; Luka 22.70. 64 Yeesu a ba ka ci, “Hə bagi ha'ə. Dagyanəkii ha'ə maa, wanyinə ka banə koonə: ka neenə nuunə ka Uuzənə ŋga əndə dasə da ciizəma Əntaŋfə Əndə baawəɗa, una nee ka ci ca jima agyanə kuraɓiinə dadagyə.” 26.64 Dan. 7.13; Mat. 22.44; 24.30; Mar. 13.26; Luka 21.27. 65 Makə fii gawə ŋga limanyinə ha'ə, wata ca tsəərəgi kəjeerənə ashikii, əŋki ci, “Kə geegi ci ka naakii nə kədəhə da Əntaŋfə. Gaama alə hara uushi'inə ma'ə, kə uugi ama fa bwaya sətə waɓi ci. ‡ 26.65 tsəərəgi kəjeerənə: Ɓaan. 14.6; Ees. 9.3; geegi naakii nə... da Əntaŋfə: Leew. 24.16; Yooh. 19.7. 66 Iitə nee unə noona?” Wata əŋki tii, “Weewee, see ɓələginə tə ci.”
67 Wata təya tiifə giirənə aagikii, təya dəgə tə ci, hara ənjə a tsa ka ci meeciinə a hwahwaaməkii, 26.67 Isaa. 50.6; 53.5. 68 təya dzə də banə ka ci, “Aləmasiihu, makə ɗii ci anabi nə hə, kuragi keenə taa wu digə tə hə!” 26.68 21.11.
Hiweenə ŋga Piita tə shiinə tə Yeesu
(Mar. 14.66-72; Luka 22.56-62; Yooh. 18.15-18,25-27)
69 Ma ka saa'ikii, dasə nə Piita ahada ya. Wata əndə'i kadəmə a dzə, kya kəŋaanə dagyanəkii, əŋki ki ka ci, “Hə maa, rəŋwə nə hə agi ənji ŋga Yeesu əndə Galili.” 70 Amma, ma Piita, kə hiwee ci akəŋwaciitii patə, əŋki ci, “Mashiimə nyi sətsə cii kwa ba.” 71 Piita a dzəgi a uura maya, əndə'i kadəmə a nee ka ci, wata əŋki ki ka ənjitə davə, “Ma əndətsa, tii da i Yeesu əndə Nazaratu nji tii.” 72 Wata ca ənə ka hiweenə, ha'ə maa də jiɗa, əŋki ci, “Mashiimə nyi tə əndəkii.” 73 Makə ta'avə gi'u əsə, wata ənjitə kəŋə kəŋə davə a əntsahə, təya ba ka Piita, “Weewee, agitii nə hə tanyi. Waɓənaaku ɓaarəgi keenə ha'ə.” 74 Makə fii Piita ha'ə, wata ca gwaŋə ka nyaalya naakii na, ca jiiɗə, əŋki ci, “Tantanyinə, mashiimə nyi tə əndətsa.” Pii wata ga'ə gyaagya a wagi. 75 Fanə ŋga Piita ha'ə, wata ca buurətə sətə shi Yeesu a bii ka ci oo'i, ma taabu'u wanə ŋga gyaagya, ka jikənə nə hə makkə ka hiweenə ka shiinə tə nyi. Buurətənaakii ha'ə, wata ca dəməgi, ca dzə də tuunə də kiinə ka shaŋə. 26.75 26.34.
26:1 26.1 7.28.
26:2 26.2 16.21.
26:4 26.4-5 21.46.
26:6 26.6-7 Luka 7.37-38.
26:11 26.11 Dzək. 15.11.
*26:15 26.15 Ma kwaɓa tibisə makkə pu'unə, ci nə kwaɓa ŋga ɗərə də mava (Shig. 21.32).
26:15 26.15 Shig. 21.32; Zak. 11.12; Yooh. 11.57; 13.2.
26:17 26.17-29 Shig. 12.1-20.
26:20 26.20-25 Yooh. 13.2,21-30.
26:23 26.23 Jab. 41.10.
26:24 26.24-25 10.38-39; Luka 14.27; 17.33; Yooh. 12.25-26; 1 Piita 2.21.
26:24 26.24 Jab. 22.7-8,16-19; Isaa. 53.9.
26:26 26.26-28 1 Koor. 10.16.
26:28 26.28 Shig. 24.8; Irim. 31.31; Ibər. 7.22; 9.15-20.
26:30 26.30 Luka 22.39; Yooh. 18.1.
26:31 26.31 Zak. 13.7; Mat. 26.56; Yooh. 16.32.
26:32 26.32 28.7,16.
26:34 26.34-35 Luka 22.33-34; Yooh. 13.36-38.
26:34 26.34 26.75.
26:36 26.36-46 Luka 5.16; Ibər. 5.7-8.
26:39 26.39 6.10; 20.22; Yooh. 18.11; Ibər. 10.9.
26:41 26.41 Af. 6.18; Ibər. 2.18.
26:44 26.44 2 Koor. 12.8.
26:45 26.45 Yooh. 12.23; 13.1; 17.1.
26:52 26.52 'Wat. 9.6.
26:55 26.55 Luka 19.47.
26:56 26.56 Mat. 26.31; Luka 24.46.
26:61 26.61 27.40; Yooh. 2.19; Slənə 6.14.
†26:63 26.63 majikəmə ci: Isaa. 53.7; Mat. 27.12-14; Uuzənə ŋga Əntaŋfə: Mat. 14.33; 27.40,43; Luka 22.70.
26:64 26.64 Dan. 7.13; Mat. 22.44; 24.30; Mar. 13.26; Luka 21.27.
‡26:65 26.65 tsəərəgi kəjeerənə: Ɓaan. 14.6; Ees. 9.3; geegi naakii nə... da Əntaŋfə: Leew. 24.16; Yooh. 19.7.
26:67 26.67 Isaa. 50.6; 53.5.
26:68 26.68 21.11.
26:75 26.75 26.34.