NINA LETA A PAULO VANIGIRA NA TINONI TUTUNI NI
ROMA
Na Vuresi Makaliana Na Omea Ara Marea Tana Papi Iani
A Paulo e marea na leta iani vanigira na tinoni tutuni ni Roma gana ke vangaraua nina sautu na mani ba tsigoviaqira i tana. E vuresi vanigira na vavanona na tutuni Kristiano vaga aia segenina nogo e padagadovia, mi tana ke koegua ti kara muria tana mauriqira igira goto.
Tana leta iani, a Paulo e makali saikesalia na lakana nina sasani vanigira. Aia e ida talu e soadougira na tinoni tutuni i Roma. Mi muri, me tsarivulagia na rongona pukuga nina leta tana goko vaga iani: “Na Turupatu Dou e sauvulagia na sautu tana aia God e gini mologotosigira na tinoni i konina: na tutuni aia nogoria na sautu i tana igita ka gini totugoto kolua God.”
(1:17) Pipi sui na mamatana tinoni, igira na Tsiu, migira goto na tinoni tau na Tsiu, igira sui God e kilia ke mologotosigira i konina, rongona igira sui lakalaka e sori kaputigira na susuligana na sasi. E kesa moa na sautu vanigira na tinoni ti kara gini tangomana na totugoto kolua God, aia nogoria na tutuni tana rongona a Iesu Kristo.
Mi muri ma Paulo e tsaritugutugua laka na mauri vaolu iani, aia nogoria na mauripata koluana a Iesu Kristo, e talumai tana vaigotosigi vaolu koluana God. Na tinoni tutuni e gini totu tana rago konina God, maia na Tarunga Tabu e nusiligia tania na sororina na sasi ma na mate.
Tana Lova 5 me tsau tana Lova 8, a Paulo e gini goko goto tana rongona nina Ketsa God, ma na susuligana nina aqo na Tarunga Tabu i laona na mauriqira na tinoni tutuni. Aia e gini suguradi tana rongona e koegua God e adisaigira na tinoni sui, igira na Tsiu, migira ara tinoni sui tavosi goto i laona na omea vaolu God e vangaraua vanigira sui.
Mi tana susuina, ma Paulo e gini mamare tana rongona na vainorugi ma na vaigaluvegi i laoqira segeni igira na Roma. E adikaegotoa niqira aqo Kristiano vania God, me vanigira na taovia na vera. Me suilavaginia nina leta tana soadouaqira visana na kulana ma na nonginongi na tsonikaeana God.
Na Omea Ara Totu Tana Papi Iani
Nina goko idaida a Paulo 1:1-15
Na tutuni aia na sautu na totugoto koluana God 1:16–4:25
Na mauri vaolu i konina a Iesu Kristo 5:1–8:39
Na sasana na Israel tana nina vangarau God 9:1–11:36
Na sasaga kara muria igira na Kristiano 12:1–15:13
Na susuina nina goko a Paulo 15:14–16:27
1
Nina Goko Idaida a Paulo
1-7 Inau a Paulo, inau kesa nina tinoni aqo a Iesu Kristo, au marebaa na leta iani vanigamu, igamu sui nina tinoni galugaluve ma nina tinoni vivili God amu totu i Roma mamu lia nogo nina tinoni segeni.
Aia God nogo e viliau, me mologiniau kau turupatuna vanigamu na Turupatu Dou, vaga aia nogo e vekea i sau ginia na mangaqira na propete migira nogo ara maretsunaa i sau tana Mamare Tabu. Ma na Turupatu Dou iani e kalea tana rongona na Dalena God, aia nogoria a Iesu Kristo nida Taovia: laka aia e lia tinoni me botsamai tana puku konina a David; mi tana maurivisutuguana tania na mate e gini labamaka laka aia nogo na Dalena God susuliga me kesaniatsa kolua. Tana gana susuliga nogo a Iesu Kristo ti aia God e viliginiau inau kau lia na apostolo. Maia e mologiniau kau turupatuna vanigira na tinoni pipi tana vera sui, ti igira kara gini tutunina a Iesu Kristo ma kara rongomangana.
Me kalegamu goto igamu amu totu i Roma, rongona God e viligamu goto mamu gini lia nogo nina tinoni a Iesu Kristo.
Au nongikaira God na Tamada ma Iesu Kristo nida Taovia kara ka vangalaka vanigamu, ma kara ka tusuvanigamu na rago.
A Paulo e Silovi Sosongolia Laka Ke Balaba Nomoa i Roma
8 Inau kau ida talu kau soadoua niqu God, tana asana a Iesu Kristo na matemui igamu sui, rongona na tinoni sui tana barangengo popono ara rongominogoa laka igamu amu tutunina a Iesu Kristo. 9 Ma God, aia inau au aqo vania tana tobaqu popono, mau gini turupatuna na Turupatu Dou tana rongona a Iesu Kristo na Dalena, aia nogo e donaginia laka e mana niqu goko kalina au tsaria laka inau au padagamu sailagi pipi tana niqu nonginongi. 10 Mau nongia God ti ke tamivaniau, me ke goto niqu sautu, ma kau ba tsigovigamu kalina eni. 11 Au padangao sosongolia kau morosigamu ma kau patakolugamu tana nina vangalaka na Tarunga Tabu, rongona kamu gini tukakai tana nimui tutuni. 12 Eo, au pada ke dou ti igita sui igamu minau ka vaisangagi, ma ka vaikakaisigi: igamu kolua niqu tutuni inau, minau kolua nimui tutuni igamu.
13 Kamu padatugua tasiqu gamu, laka e danga nogo kalina au vangarau lee laka kau ba tsigovigamu, me kesa na omea e tukapusiau sailagi na balaba i konimui. Au ngao sosongolia kau sasanigamu ti igamu goto kamu tutunina a Iesu Kristo, vaga au naunogoa i laoqira na tinoni visana tana vera tavosi. 14 E ngoli sosongoliau na aqo na turupatuna na Turupatu Dou vaniaqira na tinoni sui lakalaka, vanigira igira ara sasaga nogo me vanigira igira ara ponotoba moa; vanigira igira ara sasani loki nogo me vanigira igira ara tau vati sasani moa. 15 Aia nogoria na rongona te e gini galasi sosongoliau laka kau turupatuna nomoa na Turupatu Dou vanigamu goto igamu amu totu i Roma.
Na Susuligana na Turupatu Dou Tana Rongona a Iesu Kristo
16 Inau, au noru saikesalia na Turupatu Dou tana rongona a Iesu Kristo, aia nogoria na sautu susuliga God e vilia ke maurisiginigira sui igira ara tutunina, igira na Tsiu talu migira goto na tinoni ni veratavosi. 17 Na Turupatu Dou e sauvulagia na sautu tana aia God e gini mologotosigira na tinoni i konina: na tutuni aia nogoria na sautu i tana igita ka gini totugoto kolua God. Ara marenogoa tana Mamare Tabu mara tsaria laka “Aia na tinoni God e mologotosia i konina tana rongona nina tutuni sauba ke mauri saliu i konina God.”
Na Tinoni Sui Ara Dona na Sasi
18 E laba nogo na korena God talumai i gotu tana rongoqira na sasi ma na omea seko sui ara naua igira na tinoni. Niqira aqo seko e tukapusiginigira na tinoni mara gini tau donaginia na manana tana rongona God. 19 Ma God e kedegira na tinoni seko vaga gira, rongona e utu kara tiatagaraa na manana tana rongona God, rongona God segenina nogo e vuresi makalinogoa vanigira.
20 Tu kalina God e vusaa na barangengo e tugua igira na tinoni kara padagadovia laka e God manana ia ma na susuligana e totu saviliu, me utu goto ke sui, atsa moa ti kara tau reilakana kalina eni. E tuguragoa kara padagadovia na omea iani kalina ara reigira na omea sui God e aqosigira. !Me vaga ia na tinoni girani ara tau goto tamanina sa rongona kara gini tiatagaraa! 21 Eo, ara donaginiragoa God, mara tau moa kukuni tania vaga e ulagana, mara tau lelee soadoua goto. Niqira sasaga e vaga saikesa na tinoni e tau tamani sasagana. E kobakoba lee na lovaqira mara totu moa tana rodo. 22 Ara pada laka ara sasaga loki, miava, ara bule moa. 23 Ara tau samasama vania God aia e totu saliu, mara ba moa mara samasama vanigira na nununa na omea levo ara aqosigira mara rerei vaga na tinoni, se na manu, se na omea tuavati, se na omea ara tere tana kao.
24 Maia nogoria na rongona ti God e gini tsonilegira kara muria na omea seko e silovia na tobaqira segeni, mara totu matengana moa na nauseko ma na vaipaluvangamagi. 25 Na goko mana tana rongona God igira ara tuguginia na goko pero. Ara samasama mara aqo vanigira na omea God e vusagira, mara tau samasama vania God aia e vusagira na omea sui. !Aia nogo nida God igita me dou ka tsonikaea na dani ma na dani! Amen.
26 Mi tana rongona nogo igira na tinoni ara nauvaganana ia, ti God e gini tsonilegira kara muria moa niqira kilinauseko vaga ara totu tana tobaqira. 27 Na daki ara vainaugi segeni, ma na mane ara vainaugi segeni. Eo, na tinoni ara vaisekoligi segeniqira vaga ia, mara gini gadovikede niqira tangopeke seko ara naua.
28 Ma na rongona nogoria na tinoni girani ara sove na tutunina na manana tana rongona God, ti aia God e gini tsonilegira kara muria niqira papada seko, ma kara totu matengana moa na nauana na omea e tau ulagaqira kara naua. 29 E dangalia na tobaqira pipi na vatana na kilinauseko: na susugu ma na vaisekoligi, na masugu, na vailabugi, na matesi tinoni, na vaimalapalusigi, ma na tobaseko pipi kalina. Ara dona moa na vaitsari ma na govula goko. 30 Ara tobaseko vania God, mara peaa tinoni, ara kaekae, mara koesegeniqira. Ara lalavegotoa ke danga na sautu gana na aqo seko. Ara sove na rongomangana na tamaqira ma na tinaqira. 31 Ara totu bubulega lee, mara tau saikesa naua na omea ara vekea na nauana, mara voo goto na galuveaqira se na sangaqira na tinoni tavosi. 32 Ara donaginiragoa nina parovata God laka na tinoni ara mauri vaga ia sauba nomoa ke gadovigira na mate saliu. Migira ara tau goto kuti na nauvaganana moa ia, mara tsovula goko vanigira goto na tinoni tavosi kara gini sanga na nauana na omea seko vaga gira.