6
Nasaret damsi Yesu ibarei.
(Mat 13:53-58; Luk 4:16-30)
Yesu nani dobuna ikuyowei ma kana kivikivina yavata inae ina ku dobu, ku Nasaret kwanatuna. Ma viyakam maranai irui ku kiki numana ma ivi karei da ivivi beyebeyena wawaya kurisi. Peyarisi ivivi yanei na ivivi deyei ma ivonavona bo, “Ina akova na ikikava iviiya? Ma rewapana imapatana iviiya da bera ghamaghamasi eberaberai? Tuna na vonura tomowina. Ina maduwa na Meri ma titina yoghoyogho na Jemes, Josepa, Judas ma Saimon ma bade novunovuna na weni, yavata tamakamakai.” Ma wawayisi na Yesu ibarei.
Ma ivonesi bo, “Dobu ku kudubina dam peyarina God ina peroperoveta evovokaravei. Ma tuna mani ina kwanatu kamonai, kana dam ma ina rakaraka vaghata ke ita vovokaravei.”* Jon 4:44
Tuna kubiine Nasaret kamonai gubagubagisi viya kava ivotovonisi da ivi yawasisi. Ma ke kovokovoghina da bera ghamaghamasi ita berai. Ma inotakavakavai da wawayisi ke iti tumaghanei.
Yesu kana kivikivina ivi 12 ivonatawesi.
(Mat 10:5-15; Luk 9:1-6)
Ma Yesu baba ivi karei da kwanatu nununai ivivi beyebeyena. Nani kamonai, kana kivikivina ivi 12 ikwaturiyariyesi. Ma ivonatawesi da ruwa ruwa ita kiibau ma bade rewapana iveresi da kanuma beroberosi ita kwavinisi. Ma ivonesi da i diwona ita yuna ma ke sago avai ku tepana ita kavari. Ke vavai, ke kutu, ke mane bo ke gara viya, kegha.* Luk 10:4-11 Ma ivi vaghinei da kaesi kii terepapara iti kote. 10 Ma ivonesi bo, “Ku kwanatu sago kona rui na meni wawayina ini kiikiiwemi ma ina rutinimi ina ku numa da kana numataya, tuna yavata komakai da ami ku vomiiri marana. 11 Ma meni kwanatuna kamonai wawaya ke ini kiikiiwemi ma ami dima ke ini yanei na kovoteresi. Kaevunavunami kovi turirighakuyowei ma konae. Ini matakira da kovogha ina viiya.”* Apos 13:51
12 Ma kana kivikivina ivomiiri ikiibau ma wawaya kurisi idima da i berabero itinimayei ma ita miirikupukuputei. 13 Ma kanuma beroberosi peyarisi ikwavinisi da wawaya ikiibutawesi. Ma bade oira ikavari da wawaya gubagubagisi peyarisi ivi kununubisi da ivi yawasisi.* Jem 5:14
Jon Babataito irabobo.
(Mat 14:1-12; Luk 9:7-9)
14 Wawaya peyarisi Yesu ivivi sisiyei na Kiivavo Herodi varana ivi yanei.* Kiivavo Herodi: Herodi Antipas, Gariri kamonai ivi kiivavo. Ma viya ivonavona bo, “Yesu tuna na Jon Babataito. Irabobo ma ivomiiri, tuna kubiine rewapana gwabinai da nani berasi ghamaghamasi eberaberai.”* Mat 16:14; Mak 8:28; Luk 9:19
15 Ma wawaya viya ivonavona bo, “Tuna na Elaidiya.”
Ma bade viya ivonavona bo, “Tuna na God ina peroveta, nakanani ma peroperoveta mara katamaninai.”
16 Kiivavo Herodi sisiyisi ivi yanei na ivona bo, “Jon iwana akiiyaraghi ma rabobowai ivomiiri, bo?” 17 Jon ina rabobo weni nakanani itupuwa. Kiivavo Herodi ina seri wawayisi ivonatawesi da Jon ivotani, ipatumi ma ku gabura iterei. Herodiyasi kubiine na nakanani iberai, iyamna tuna wavinena na varesina Piripo kawana ma ivi tuneboi.* Luk 3:19-20 18 Ma Jon mara nonowa Kiivavo Herodi kurina ivonavona bo, “Varesim kawana kuvi tuneboi na God ina vonaviyoyovana kovi kiigiiyei.”
19 Tuna kubiine Herodiyasi mara nonowa nuwanuwana ipughupughu ma ina kayowana da Jon ita kiivunui. Ma kegha da Kiivavo Herodi kana papara ivowai da ku gabura iterei na Herodiyasi ke kovokovoghina da ita kiivunui. 20 Kiivavo Herodi iakovi da Jon na God ina wawaya maninina ma vovokaravina, tuna kubiine iyabuyabumanei. Ina kayowana ghamana da Jon ina sisiya iti yanei ma kegha da ivivi yana na notaragharagha gwabinai irakata.
21 Ma mara sago Herodiyasi keta ipanani da Jon ita kiivunui. Kiivavo Herodi ina tupuwa marana kubiine kam ghamana iterei. Wawaya ghamaghamasi ipisi, ti na iyavo kava Kiivavo Herodi gaburinai dobu ivivi badei ma seri wawayisi i babada ma bade Gariri dobuna ina kiikiivavo. 22 Ma Herodiyasi natuna wiwikena irui ma iriku da Kiivavo Herodi turaturana yavata nuwanuwasi ivii kirakiiyei. Ma Kiivavo Herodi wiwikena ivonei bo, “Ana puyom. Am kayowana avai? Kevoneku ma ana verem. 23 God matanai vonakiiyapa bagibagina atereterei da am kayowana avai na ana puyom. Kuna vona na aku mura nevanevana ana verem.”
24 Ma wiwikena ikiibau ma ina maduwa ivi tarakiiyanei bo, “Aviyavisina ani nowi da ina vereku?”
Ma ivonapotei bo, “Kevi nowi da Jon Babataito gayamina ina verem.”
25 Maninina irui Kiivavo Herodi kurina ma ivonei bo, “Akayokayowei da wekarakava Jon Babataito gayamina kuna kiiyaraghi da ku dabira kunuwani ma kuna vereku.”
26 Ma Kiivavo Herodi ivi nuwapoya kirakai. Ma namada babada turaturana peyarisi ina vonakiiyapa bagibagina ivi yanei, tuna kubiine ke kovokovoghina da iti kegha. 27 Vaghina ma yaghiyaghinai taravunuwa tomowina ikwatu ipisi. Ma ivonei da Jon gayamina ita kiiyaraghi ma ita kavarapiyei. Tomowina inae ma gabura kamonai Jon iwana ikiiyaraghatawei, 28 ma gayamina ku dabira iuwani ma ikavaraneyei wiwikena kurina da iverei. Ma wiwikena ikavari ikiibau da ina maduwa iverei. 29 Ma Jon kana kivikivina ivi yanei da irabobo na ipisi ma tupuwina ikavari ku karawaga da buba kamonai iterei.
Yesu wawaya 5 tausan ivi kanisi.
(Mat 14:13-21; Luk 9:10-17; Jon 6:1-14)
30 Aposols ivi 12 ibaba ikovi na ivovira Yesu kurina ma ivonaverei da avi kava iberai ma ivi beyebeyena. 31 Ma wawaya peyarisi ipipisi ma inenae da taraboga kegha da Yesu ma ina aposol ita kam. Tuna kubiine Yesu ivonesi bo, “Tota kavakava tanae ku gawara makiiwapana, tamakiitaweyana da tiyakam.” 32 Ma ina aposol yavata wakiiyai igeru da ivomiiri.
33 Ma kegha da wawaya peyarisi ikitisi da inenae na ivogiinisi. Tuna kubiine wawaya i kwanatu bogii ma bogiiyai kaetanowai iverau. Ivi nao da makii katamanisi ma murisiyai Yesu ina aposol yavata inekiibau. 34 Yesu iwota ma koroto ghamana ikitisi da ivi kamyuyuwesi, iyamna kii kita nakanani ma sipu kii koyakoyagha kegha. Tuna kubiine ivi karei da kurisi na vibeyebeyena bogii ma bogiiyai iberaberai.* Num 27:17; 1Kgs 22:17; 2Chr 18:16; Ezek 34:5; Mat 9:36 35 Ravi ipika na kana kivikivina ipisi ma Yesu kurina ivona bo, “Weni dobuna na makiiwapana ma namada mara ikovi. 36 Wawaya kevonatawesi ina nae da iyavo kava ririnai emakamakai, ti na kwanatu viya kamosiyai ma bade dipiiyai na gwabisiyai vavai ina gimara da ina kam.”
37 Ma Yesu ivonapotesi bo, “Kegha. Tami vavai koveresi da ina kam.”
Ma ivonapotei bo, “Te! Mane irakata ghagha! Imapatana taviiya da parawa tagimari ma weni korotona tikanisi?” Yesu kana kivikivina ivona da wawaya ita vobigabiga da nawaravi ivi 8 ita kovi na ina miiya kudubina iti kiikapui na ruvaruvana da nani korotona ghamana iti kanisi.
38 Ma Yesu ivi tarakiiyanesi bo, “Parawa viya gwabimiyai? Konae da kona kitai.”
Ikitai ikovi ma ivona bo, “Parawa miikovi ma iyana ruwa weni.”
39 Muriyai kana kivikivina ivonesi da koroto ghamana ita yaraghi da i gawara nununai ita makai. 40 Ma vaghina, nani korotona iyaraghi da viya na 100 ma viya na 50. Ma peyarisi inamona tepanai imakiipika. 41 Ma Yesu na parawa miikovi ma iyana ruwa iviiya ma itepa ku kunuma da God ivi kiikiiwei. Ma parawa ivogimai ma kana kivikivina iveresi da ita rereghi koroto ghamana kurisi. Ma bade iyana ivogiiya ma iveresi da irereghi. 42 Ma peyarisi ikam da ikam dodo. 43 Ma murinai kana kivikivina puwata iyuna da kode 12 ivi tupoi. 44 Ma nani korotona kamonai tomotomowa kava ivi yavi na 5 tausan. Kakawasi da natunatusi yavata ikam ma ti na ke iti yavisi.
Yesu okowa tepanai ibaba.
(Mat 14:22-33; Jon 6:15-21)
45 Yaghiyaghinai Yesu kana kivikivina ivi gerusi ma ivonatawesi ivi nao da Gariri tokana ita damana ku Betsaida kwanatuna. Ma tuna ita makai da koroto ita vonatawesi ita nae. 46 Koroto ivi kiruruwesi ikovi na ighae ku koya da ita nipowana.
47 Ivi didibari ma i waka na toka basunai. Ma Yesu ina kina kava na tanowai 48 ma ikitataweyana da kana kivikivina wakiiyai ivivi paparana, yanunu ivoivoi potepotei. Mara tomtom nubakutuvina kamonai, Yesu okowa tepanai ibaba inenae da namada kurisi inenekiibau. Ita kiivuresi iti nao 49 ma kana kivikivina ikitai da wawaya sago okowa tepanai ibababa, ma ti inotai da momosika da peyarisi ikiirara 50 ma iyabumana kirakai.
Yaghiyaghinai ivonesi bo, “Ami nota ke ina gisi. Wena taku. Ke kona yabumana.” 51 Muriyai ku waka igeru ma yanunu inuba. Ma kana kivikivina inota kavakavai, 52 iyamna ikikava Yesu parawa iviiya da bera ghamana iberai na ke ita nota kamowi. Nuwanuwasi patana da guduguduna.
Yesu Genesaret damsi ivi yawasisi.
(Mat 14:34-36)
53 Yesu kana kivikivina yavata toka idamani ku dobu kana vava Genesaret ma iwota. 54 Wakiiyai iororu ma yaghiyaghinai wawaya ivogiini da tuna Yesu. 55 Wawayisi iverau da nani dobuna ine yavui, i wawaya gubagubagisi ritowai ikavakavarisi Yesu kurina. 56 Yesu meni ku kwanatuna bo meyagina inenae na wawaya turaturasi gubagubagisi ikavarisi da namada keta baranai ma vigimara gawarisiyai ivivi koyakoyagha. Ma ivivi nowi kurina da kana gara damokikina ita votovoni. Ma iyavo kava ivotovoni na kudubisi iyawasa.

*6:4: Jon 4:44

*6:8: Luk 10:4-11

*6:11: Apos 13:51

*6:13: Jem 5:14

*6:14: Kiivavo Herodi: Herodi Antipas, Gariri kamonai ivi kiivavo.

*6:14: Mat 16:14; Mak 8:28; Luk 9:19

*6:17: Luk 3:19-20

*6:34: Num 27:17; 1Kgs 22:17; 2Chr 18:16; Ezek 34:5; Mat 9:36

6:37: Yesu kana kivikivina ivona da wawaya ita vobigabiga da nawaravi ivi 8 ita kovi na ina miiya kudubina iti kiikapui na ruvaruvana da nani korotona ghamana iti kanisi.

6:44: Kakawasi da natunatusi yavata ikam ma ti na ke iti yavisi.