32
1 Hega sikiro, ee mlunguni nami ndagomba.
Sikira, ee dunia, maneno nnagogomba.
2 Mafundzo gangu gandateha-teha dza mvula,
maneno gangu gandatwena dza manena.
Gandakala dza manyunyu kpwenye mimea mitsanga,
dza mvula chache-chache kpwenye nyasi.
3 Nindatangaza dzina ra Mwenyezi Mlungu,
Aa togolani ukulu wa Mlungu wehu!
4 Iye ndiye Mwamba, kazize ni kamilifu,
njiraze zosi ni za haki.
Iye ni Mlungu muaminifu asiyekala na kosa,
Iye anahenda mambo ga sawa na ga haki.
5 Ela mwimwi munahenda garigo mai,
mwimwi simwi anae tsona.
Mwimwi mu atu ayi tsona a chivyazi chirichoangamika.
6 Mwi atu apumbavu na msio achili,
munawezadze kumripha hivyo Mwenyezi Mlungu?
Dze, ye siye sowe yenu ariyekuumbani,
ariyekutengezani na kukuimarishani?
7 Tambukirani siku zotsupa,
ririkana miaka minji yotsupa.
Uzani sowe zenu andakumanyisani,
uzani avyere enu nao andakusemurirani.
8 32:8 Mahendo 17:26Mlungu Ariye Dzulu Kuriko Vyosi phoganyira mataifa urisi wao,
phoganya anadamu osi,
chila taifa wariikira miphakaye,
kulengana na isabu ya ana a Iziraeli,* 32:8 Ana a Iziraeli hipha Chiyunani ni ana a Mlungu, Chieburania ni ana a Iziraeli.
9 ela Mwenyezi Mlungu wadziikira atu a Iziraeli akale akpwe,
Jakobo ndiye mtalo wa urisi achiodziikira.
10 Mwenyezi Mlungu wakuonani kpwenye tsi ya jangbwa mwi Aiziraeli,
jangbwa huphu renye miriro ya nyama a tsakani.
Wakuzungulusirani mikonoye na kukutundzani.
Wakuchingani na kukuroromani dza tembe ya dzitsore.
11 Wakala dza kozi anayetsamula chidzumbache,
na kuuruka phephi na vidzanavye.
Chisha achiandzula maphage ili kuvigbwira,
na kuvitsukula dzulu ya maphage.
12 Mwenyezi Mlungu mwenye wamlongoza
na takuyakala mlungu wanjina phamwenga naye.
13 Waahenda amiliki seemu za dzulu za tsi,
nao achirya mavuno ga minda.
Achimupha asali kula kpwenye mwamba afyondze
na mafuha ga zaituni kula kpwenye dziwe dzifu.
14 Mlungu waapha siagi na maziya kula kpwa mbuzi na mangʼondzi,
marunya ga ana ngʼondzi na maturume,
na mbuzi kula Bashani.
Waapha mtsere nono kabisa
na achinwa uchi mnono wa zabibu.
15 Ela mwi† 32:15 Mwi atu a Iziraeli hipha tafusiri zanjina zinaamba Jeshuruni ambayo manage ni aaminifu au a haki. atu a Iziraeli mwanona,
halafu mchimpiga teke Mwenyezi Mlungu.
Mwatiya mwiri sana, muchikala vitibwatibwa na mchinyinyiha
halafu mchimricha Mwenyezi Mlungu ariyekuumbani,
mchibera Mwamba wa wokofu wenu.
16 Mchimtiya wivu kpwa milungu yenu mijeni,
mchimfyakatsira areye kpwa mahendo genu ga kutsukiza.
17 32:17 1 Akorintho 10:20Mwalavya kafara kpwa pepho ambao kala siyo Mlungu kpwenu,
mwalavira kafara milungu msiyoimanya hata chidide,
milungu miphya yokpwedzerani, dzuzi-dzuzi
ambayo akare enu taayaiogopha.
18 Tamuyajali Mwamba, yuya yekuphani uzima.
Mwamyala Mlungu ariyekuvyalani.
19 Mwenyezi Mlungu waona dzambo hiro, achikuremani;
kpwa sababu ya kutsukizwa ni anae alume na achetu.
20 Achiamba hivi, “Nindakufwitsani uso wangu
nione mwisho wenu undakaladze.
Mana mwimwi mu chivyazi chinachohenda mai,
anache asiokala na uaminifu wowosi.
21 32:21 1 Akorintho 10:22; Arumi 10:19Akanifyakatsira kuona wivu kpwa chitu chisichokala mlungu kpwenu,
akanitsukiza kpwa vizuka vyao.
Kpwa hivyo nindakuhendani muaonere wivu atu ambao sio Ayahudi,
nindakutsukizani kpwa kuhumira taifa risiro na ufahamu.
22 Mana tsukizi zangu zikavuvurira moho,
moho unaaka hadi tsini ya arizi,‡ 32:22 Hadi sheoli yani kuzimu.
Undaocha dunia na vinavyovyalwa ndaniye,
Undaitiya moho misingi ya myango.
23 Nindarundika majanga dzulu yenu,
nindakulatsani na mivi yangu.
24 Mundaondezwa ni ndzala,
mundaphya na dzoho kali
na makongo ga kuolaga.
Nindareha nyama a tsakani enye meno makali akushambuliyeni
na nyoka zenye sumu ziambalazo vumbini zikungʼateni.
25 Kondze mundafwa kpwa kukatwa kpwa upanga,
na ndani ya nyumba mundafwa kpwa wuoga.
Mabarobaro na asichana andaolagbwa vivyo,
hata ana a kuamwa na atumia a komvwi nao andaolagbwa vivyo.
26 Ningeamba kukala nindaangamiza kabisa
na kuahenda asitambukirwe tsona ni mutu yeyesi,
27 ela naogopha ngulu za maadui gao,
sedze gakaamba kukala
gakafwaulu kuaolaga,
nami Mwenyezi Mlungu sikahenda chitu katika mambo higa!”
28 Iziraeli ni taifa ambaro tarina ikima,
atue taaelewa mambo.
29 Angekala na ikima angemanya kpwa utu wani atiywa adabu namuna hiyo,
angeweza kuelewa mwisho wao undakaladze.
30 Mutu mmwenga anawezadze kuaturya atu elufu mwenga,
na atu airi akaweza kuzoresa atu elufu kumi,
isiphokala Mwamba wao ukale ukaaguza,
isiphokala Mwenyezi Mlungu akale akaarichira tsari?
31 Hata maadui gehu ganamanya wazi,
milungu yao siyo Mwamba wa nguvu dza Mlungu wehu.
32 Mana mzabibu wao ni mzabibu wa Sodoma,
na ula minda ya Gomora.
Zabibuze zina sumu,
tsanaze zi utsungu.
33 Uchi wa zabibu zao ni sumu ya nyoka,
ni dza sumu kali ya fira.
34 Nkaika mambo higa nigahumire badaye,
nindagafwitsa kpwenye nyumba yangu ya hazina.
35 32:35 Arumi 12:19; Aeburania 10:30Ni kazi yangu kuriphiza chisasi, ndariphiza,
wakati magulu gao ndiphoereza;
mana siku ya janga rao ikafika phephi
kubanangbwa kpwao kundafika upesi.
36 32:36 Zaburi 135:14Hakika Mwenyezi Mlungu andaamula atue,
na kuonera mbazi atumishie,
wakati ndiphoona nguvu zao zikasira
wala taphana chiyesala, busu au mutu huru.
37 Halafu Mwenyezi Mlungu andauza, i kuphi milunguyo,
mwamba muriouchimbirira mkale salama?
38 I kuphi yo milungu yenu yorya marunya ga sadaka zenu
na kunwa uchi wa zabibu wa sadaka zenu za chinwadzi?
Phahi na iime, ikuteryeni;
iricheni iyo ikale urindzi wenu!
39 Vivi lolani na mmanye kukala Mimi machiyangu ndimi Mlungu
na wala taphana wanjina isiphokala mimi.
Mimi nkuolaga na kuika moyo,
ninalumiza na kuphoza,
na taphana yeyesi awezaye kutivya kula katika mikono yangu.
40 Mana ninagolosa mkpwono wangu dzulu mlunguni na kuapa
kuamba: Kpwa kpweli dza niishivyo hata kare na kare,
41 ndiphonola upanga wangu unaomeka-meka,
na mkpwono wangu ndiphokala tayari kulavya hukumu,
nindagariphiza chisasi maadui gangu,
nindaaripha hara nyo nimena.
42 Mivi yangu ndairevya na milatso,
upanga wangu undarya nyama,
milatso ya ariofwa na nyo ariohalwa zewe
kula kpwa maadui sujaa a viha.§ 32:42 Chieburania chinaamba, maadui a vitswa vya nyere nyire.
43 32:43 Arumi 15:10; Maono 19:2“Mwi mataifa, shangiliyani na atue,
milungu yosi mzamireni mumuabudu.* 32:43 Vitabu vyanjina tavina seemu hino.
Mana Mwenyezi Mlungu andariphiza chisasi kpwa milatso ya atumishie,
anaariphiza chisasi maaduige,
andariphiza chisasi hinyo ammenao
na kutakasa yo tsi kpwa ajili ya atue.”
44 Musa wakpwedza na Joshuwa, mwana wa Nuni, na achigomba maneno ga wira huno, kusudi Aiziraeli osi agasikire.
45 Musa ariphomala kuaambira atu a Iziraeli maneno higa gosi, 46 achiaambira, “Ikani mwenu mioyoni maneno gosi ninagokuphani vi rero. Ili muamuru ana enu kusudi alunge kpwa uaminifu maneno gosi ga shariya hino. 47 Mana shariya hino si maneno mahuphu ela ni uzima wenu; kpwa njira ya shariya hino, mundaishi maisha mare kpwenye tsi munayophiya kpwendairisi, ngʼambo ya muho Joridani.”
Chifo cha Musa chinatabiriwa
48 32:48 Isabu 27:12–14; Kumbukumbu 3:23–27Siku iyo-iyo, Mwenyezi Mlungu achimuambira Musa, 49 “Kaambuke mwango Nebo urio kahi za myango ya Abarimu kpwenye tsi ya Moabu, kuelekeya mudzi wa Jeriko, ulole tsi ya Kanani ninayoapha Aiziraeli airisi. 50 Kuko hiko dzulu ya mwango undafwa na kukutana na akareo dza vira mwenenu Aruni arivyofwa katika mwango Hori na kukutana nao. 51 Hino ni kpwa sababu mwimwi mosi airi mwavundza uaminifu wenu kpwangu mbere za Aiziraeli mriphokala kpwenye madzi ga Meriba, phephi na mudzi wa Kadeshi, ko jangbwa ra Sini. Mchikosa kuonyesa utakatifu wangu kahi ya Aiziraeli. 52 Undaona tsi iriyo mberezo, ela kundainjira kpwenye tsi iyo ninayoapha Aiziraeli.”
32:8 32:8 Mahendo 17:26
*32:8 32:8 Ana a Iziraeli hipha Chiyunani ni ana a Mlungu, Chieburania ni ana a Iziraeli.
†32:15 32:15 Mwi atu a Iziraeli hipha tafusiri zanjina zinaamba Jeshuruni ambayo manage ni aaminifu au a haki.
32:17 32:17 1 Akorintho 10:20
32:21 32:21 1 Akorintho 10:22; Arumi 10:19
‡32:22 32:22 Hadi sheoli yani kuzimu.
32:35 32:35 Arumi 12:19; Aeburania 10:30
32:36 32:36 Zaburi 135:14
§32:42 32:42 Chieburania chinaamba, maadui a vitswa vya nyere nyire.
32:43 32:43 Arumi 15:10; Maono 19:2
*32:43 32:43 Vitabu vyanjina tavina seemu hino.
32:48 32:48 Isabu 27:12–14; Kumbukumbu 3:23–27