Chitabu cha phiri cha
SAMUELI
Tanga mbere
Chitabu hichi chinaendeleza habari zokomera chitabu cha Samueli wa kpwandza. Haswa chinasemurira utawala wa mfalume Daudi urioandza kama mwaka wa elufu mwenga na kumi hadi mwaka wa magana tisiya na mirongo sabaa hivi, kabila ya Jesu kuvyalwa. Daudi watsambulwa ni Mlungu, achikala mtawala wa Iziraeli yosi na achishinda viha kano nyinji. Wahenda Jerusalemu ikale mudziwe mkpwulu na sanduku ra chilagane achirireha himo. Piya hunaonyeswa ukatili wa Daudi ambapho wasababisha chifo cha Uriya ili afwinike dambi ya kuzinga na Bathisheba. Mlungu watsukizwa ni dambi iyo na nyumba ya Daudi ichiphaha mashaka manji dzagbwe watubu ariphokutana na nabii Nathani. Fundzo hipha ni: nguvu za ushindi ziphahikanazo wakati hunamkuluphira Mwenyezi Mlungu; na mashaka hudzireherago wakati hunakosa kumtii.
Maelezo muhimu kpwa chifupi
Daudi anatawala Juda 1:1—4:12
Daudi anatawala Iziraeli yosi 5:1—24:25
a. Miaka ya kpwandza ya utawala wa Daudi 5:1—10:19
b. Daudi na Bathisheba 11:1—12:25
c. Mashaka ga Daudi 12:26—20:26
Miaka ya mwisho ya Daudi 21:1—24:25
1
Daudi anaphaha habari
za chifo cha Sauli
za chifo cha Sauli
1 Bada ya chifo cha Sauli, hipho Daudi ariphouya kula kpwendashinda Aamaleki, wakala siku mbiri hiko Zikilagi. 2 Siku ya hahu, kpwakpwedza mutu kula kambi ya Sauli, nguwoze zikakpwanyulwa, chisha ana vumbi mwakpwe chitswani kuonyesa ana sonono. Ariphofika kpwa Daudi, wazama photsi, kumupha ishima. 3 Daudi achimuuza, “Ula kuphi?” Iye mutu achijibu achiamba, “Nkatiya kula kambi ya Iziraeli.” 4 Daudi achimuuza, “Hebu niambira, gakaphiyadze?” Achiamba, “Anajeshi akachimbira kula vihani, chisha anji aho akafwa, piya Sauli naye na mwanawe Jonathani akafwa.” 5 Ndipho Daudi achimuuza yuya barobaro ariyemrehera habari, “Unamanyadze kukala Sauli na mwanawe Jonathani akafwa?” 6 1:6 1 Samueli 31:1–6; 1 Nyakati 10:1–6Hiye barobaro achiamba, “Kpwa bahati nono nákala dzulu ya mwango wa Giliboa, nchimuona Sauli akagandamira fumore, na magari ga kuvwehwa ni farasi ga maadui na aphirikie a phephi na kummamanira. 7 Naye aripholola nyuma, waniona, achiniiha. Nchijibu, ‘Ee.’ 8 Achiniuza, ‘U ani we?’ Nchimjibu nchiamba, ‘Mino ni Muamaleki.’ 9 Achiniamba, ‘Sengera phephi nami, uniolage, mana narumira sana ela roho yangu bado ichere moyo.’ 10 Phahi, naima phephi naye, nchimuolaga, kpwa sababu namanya kukala kpwa kpweli kandawezakupona bada ya kugbwa. Nami naihala tadzi iriyokala mwakpwe chitswani na chikuku chirichokala mwakpwe mkpwononi nkavireha kpwa bwana wangu.”
11 Ndipho Daudi wagbwira nguwoze achizikpwanyula na atu osi ariokala phamwenga naye achihenda dza vivyo. 12 Akala na huzuni, achirira na achifunga hata dziloni, kpwa ajili ya Sauli na mwanawe Jonathani na kpwa ajili ya Jeshi ra Mwenyezi Mlungu yani Aiziraeli, kpwa sababu akafwa kpwa upanga.
13 Naye Daudi achimuuza yuya barobaro ariyekala anamʼbaza habari, “Ula kuphi we?” Wamjibu achiamba, “Mino ni Muamaleki, mjeni nsagalaye tsiiyo ya Iziraeli.” 14 Daudi achimuuza, “Kpwadze kuyaogopha kumuolaga mmwagirwa mafuha wa Mwenyezi Mlungu?” 15 Ndipho Daudi achimuiha mmwenga wa barobaro, achimuambira, “Muolage.” Phahi achimdunga fumo achimuolaga. 16 Mana Daudi kala akamuambira, “Milatsoyo na ikale dzuluyo mwenye, mana ukadzisema mwenye, ukaamba, ‘Nkamuolaga mmwagirwa mafuha wa Mwenyezi Mlungu.’ ”
Daudi anamririra Sauli na Jonathani
17 Phahi huno ndio wira wa sonono ambao Daudi wautunga ili kumririra Sauli na mwanawe Jonathani. 18 1:18 Joshuwa 10:13Iye walagiza wira huno ufundzwe atu a Juda. Wira huno wiihwa uha (nao waandikpwa kpwenye chitabu cha Jashari* 1:18 Jashari manage ni Chitabu cha enye haki.). Wira wenye unaamba hivi,
19 Atu ario fahariyo, ee Iziraeli, akaolagbwa mwako myangoni!
Lola, masujaa gachivyogbwa gakafwa!
20 Msigasemurire mambo higa hiko Gathi,
msigatangaze hiko njira za Ashikeloni,
sedze achetu a Chifilisti akahererwa,
ana achetu a atu asiotiywa tsatsani akaona raha sana.
21 Mwino myango ya Giliboa,
dzulu yenu kusikalepho manena wala mvula,
wala minda ivyalayo chitu.
Mana kuko ngao za masujaa zatiywa najisi,
ngao ya Sauli, taindapakpwa mafuha tsona.
22 Uha wa Jonathani kala una nguvu,
na upanga wa Sauli wahenda kazi ngumu.
Amwaga milatso ya maadui gao,
na achidunga miri ya masujaa.
23 Sauli na Jonathani amendzwa na ahamira atu.
Maishani wala chifoni taayatengbwa,
akala epesi a mairo kuriko makozi gaurukavyo,
akala na nguvu kuriko simba.
24 Mwino achetu a Iziraeli, mririreni Sauli
ambaye wakuvwikani mavwazi ga kundu ga bei,
ariyepamba nguwo zenu na mapambo ga zahabu.
25 Lola, masujaa achivyogbwa kahi-kahi ya viha!
Jonathani akaolagbwa myangoni.
26 Ninasononeka kpwa ajiliyo, mwenehu Jonathani,
Kala uchinimendza sana.
Mendzwayo kpwangu yakala ya ajabu,
Kutsupa mendzwa ya achetu.
27 Lola vyo masujaa gachivyogbwa gakafwa!
Na silaha za viha tazina mana tsona!