23
Mabadiliko gorehwa ni mfalume Josiya
(2 Nyakati 34:3–7,29–33)
Chisha mfalume walagiza vilongozi osi a Juda na a Jerusalemu akusanyike mbereze. Na mfalume waambuka, achiphiya ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu phamwenga na atu osi a Juda na enyezi osi a Jerusalemu, alavyadzi-sadaka, manabii, atu osi, avyere kpwa adide. Achiasomera maneno gosi ga chitabu cha chilagane chophahikana ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu. Halafu mfalume achiima phephi na nguzo na achiika chilagane mbere za Mwenyezi Mlungu, kukala andamlunga Mwenyezi Mlungu, na kugbwira malagizoge, shariyaze na amurize kpwa moyowe wosi na kpwa rohoye yosi, na kuhenda maneno gosi ga chilagane, garigoandikpwa kpwenye chitabu chicho. Nao atu osi achikubali kukala andatimiza cho chilagane.
23:4 2 Afalume 21:3; 2 Nyakati 33:3Tsona mfalume Josiya achiamuru mlavyadzi-sadaka mkpwulu Hilikiya na alavyadzi-sadaka asaidizie na arindzi a mryango alavye kula Nyumba ya Mwenyezi Mlungu vitu virivyotengezwa kpwa ajili ya Baali, Ashera na kpwa ajili ya vitu vyosi vya mlunguni. Waviocha kondze ya Jerusalemu kpwenye dete ra Kidironi na kuphirika ivure Betheli. Tsona waausa alavyadzi-sadaka osi a kuabudu chizuka choikpwa ni afalume a Juda kufukiza uvumba mwatu mwa dzulu mwa kuabudira kpwenye midzi ya Juda na kuzunguluka Jerusalemu, na piya hara ariofukiza uvumba kpwa Baali, dzuwa, mwezi, nyenyezi na vitu vyosi vya mlunguni ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu. Naye wausa chizuka cha Ashera kula ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu, kondze ya Jerusalemu, achichiphirika hadi kpwenye chidzuho cha Kidironi. Hiko wachiocha na kuchisaga hadi chichikala vumbi, naro vumbire waritawanya dzulu ya mbira za atu. Wabomola nyumba za malaya zokala ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu, phatu achetu ariphofuma mapaziya ga Ashera. Wareha alavyadzi-sadaka osi kula midzi ya Juda na achinajisi mwatu mwa dzulu mwa kuabudu, alavyadzi-sadaka arimofukiza uvumba, kula Geba hadi Beeri-Sheba. Wabomola phatu pha dzulu pha kuabudu phokala uphande wa kumotso wa ryango rya mudzi phokala maryango gokala phatu pha kumenyera phoihwa ryango ra Joshuwa, liwali wa Jerusalemu. Ela hinyo alavyadzi-sadaka a mwatu mwa dzulu taayapanda phatu pha kulavira sadaka kpwa Mwenyezi Mlungu hiko Jerusalemu, ela aruhusiwa kurya mikahe isiyotiywa hamira kahi ya ndugu zao.
10  23:10 Jeremia 7:31; 19:1–6; 32:35; Alawi 18:21Mfalume Josiya achinajisi mwatu mwa dzulu mwa kuabudu milungu ya handzo phariphoihwa Tofethi kpwenye Dete ra mwana wa Hinomu, ili mutu yeyesi asimuoche mwanawe wa chilume au wa chichetu dza sadaka kpwa Moleki. 11 Piya wausa farasi ariotengbwa ni afalume a Juda kpwa ajili ya kuabudu dzuwa kpwenye njira ya kuinjira ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu, phephi na chumba cha toashi ariyeihwa Nathani-Meleki, chokala kondze ya mudzi. Naye wagatiya moho magari ga kuvwehwa ni farasi gotengerwa dzuwa. 12  23:12 2 Afalume 21:5; 2 Nyakati 33:5Phatu pha kulavira sadaka ambapho afalume a Juda adzenga dzulu ya dari ya chumba cha dzulu cha Ahazi, phamwenga na phatu pha kulavira sadaka ambapho Manase wadzenga kpwenye mihala miiri ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu, mfalume wazibomola, achizitsereza kondze, achizibunduga, chisha vumbire achiritsupha kpwenye chidzuho cha Kidironi. 13  23:13 1 Afalume 11:7Piya achinajisi phatu pha dzulu pha kuabudu phokala uphande wa mlairo wa dzuwa wa Jerusalemu na kuelekeya uphande wa mwango wa ubanangadzi, phatu Selemani, mfalume wa Iziraeli ariphodzenga kpwa ajili ya Ashitorethi mlungu wa Asidoni, Kemoshi mlungu wa Moabu na piya Milikomu mlungu wa Aamoni ambayo yosi kala ni tsukizo kpwa Aiziraeli. 14 Wavundza nguzo vipande-vipande na piya wakata vizuka vya Ashera, na phatu viriphokala vikaimiswa waphaodzaza mifupha ya atu.
15  23:15 1 Afalume 12:33Zaidi ya higo, hiko Betheli wabomola phatu pha kulavira sadaka na achiocha mwatu mwa dzulu mwa kuabudu modzengbwa ni mfalume Jeroboamu mwana wa Nebati ambaye waahenda atu a Iziraeli ainjire dambini. Wabananga phatu pha kulavira sadaka hizo na kuvundza mawege vipande-vipande, na chisha achivibunda-bunda hadi vichikala vumbi. Piya chizuka cha Ashera wachiocha. 16  23:16 1 Afalume 13:2Na Josiya ariphogaluka waona mbira dzulu ya chidzango. Walagiza mifupha ichifukulwa kula mbirani na ichiochwa dzulu ya phatu pha kulavira sadaka, chihivyo achiphatiya najisi. Gago gahendeka sawa-sawa na neno ra Mwenyezi Mlungu ambaro ratangazwa ni nabii yetabiri mambo higa. 17  23:17 1 Afalume 13:30–32Halafu mfalume wauza, “Dziwe rira ni mbira ya ani?”
Nao atu a mudzi amjibu achiamba, “Ni mbira ya mutu wa Mlungu ambaye wakpwedza kula Juda na kutabiri mambo ambago ukagahenda kuhusu phatu pha kulavira sadaka pha Betheli.”
18 Naye achiamba, “Mricheni phapho, mutu yeyesi asiuse mifuphaye.” Kpwa hivyo mifuphaye airicha, phamwenga na mifupha ya nabii ariyela Samariya.
19 Katika chila mudzi wa Samariya mfalume Josiya wabananga mwatu mwa dzulu mwa kuabudu milungu ya handzo modzengbwa ni afalume a Iziraeli, achimtsukiza Mwenyezi Mlungu. Mwatu mwa kulavira sadaka hizo mosi wamubananga dza vira arivyohenda hiko Betheli. 20 Waolaga alavyadzi-sadaka osi a milungu ya handzo dzulu ya mwatu mwa kulavira sadaka ambamo ahumikira, na kuocha mifupha ya atu dzulu ya chila mwatu mwa kulavira sadaka. Alafu wauya Jerusalemu.
Mfalume Josiya anasherekeya Pasaka
(2 Nyakati 35:1–19)
21 Tsona mfalume Josiya walagiza atu osi achiamba, “Muhendereni Mwenyezi Mlungu, Mlungu wenu, Pasaka, dza irivyoandikpwa kpwenye chitabu hichi cha chilagane.” 22 Takuna Pasaka yosherekewa dza iyo hangu wakati wa Aamuli arioamula Aiziraeli wala wakati wosi wa Afalume a Iziraeli au a Juda. 23 Ela, mwaka wa kumi na nane wa utawala wa mfalume Josiya, Pasaka ihi yasherekewa kpwa sababu ya Mwenyezi Mlungu ko Jerusalemu.
Mabadiliko ganjina
garigohendwa ni Josiya
24 Tsona, ili mfalume Josiya atimize shariya zosi zoandikpwa katika chitabu arichotsola ndani ya nyumba ya Mwenyezi Mlungu ni mlavyadzi-sadaka mkpwulu, Hilikiya, wausa atsai, apigi a mburuga, milungu, vizuka vya milungu phamwenga na mambo gosi ga kutsukiza goonekana Juda na Jerusalemu. 25 Kabila ya Josiya au bada ya iye takuna mfalume yeyesi ariyekala dza iye, ambaye wamuhumikira Mwenyezi Mlungu na moyowe wosi, rohoye yosi na nguvuze zosi kulengana na Shariya zosi za Musa.
26 Hata hivyo, Mwenyezi Mlungu kayaricha usiru wa tsukizize nyinji, kpwa sababu kala akaitsukirirwa Juda kpwa sababu ya mambo mai gosi ga kutsukiza gohendwa ni Manase. 27 Naye Mwenyezi Mlungu achiamba, “Ndaatsamiza atu a Juda akale kure nami dza vira nrivyohenda atu a Iziraeli. Ndarema Jerusalemu ambayo naitsambula nriphoamba, ‘Mimi ndaabudiwa Jerusalemu.’ ”
28 Mambo ganjina ga Josiya na gosi arigohenda gaandikpwa kpwenye Chitabu cha Mambo ga Nyakati za Afalume a Juda. 29 Wakati wa utawalawe, Neko, mfalume wa Misiri, waambuka kpwendapigana na mfalume wa Ashuru, ko muho wa Yufurati. Naye mfalume Josiya wakpwendapigana naye, ela Neko mfalume wa Misiri ariphomuona achimuolaga ko Megido. 30 Atumishie atsukula lufure na gari ra kuvwehwa ni farasi kula Megido achirireha Jerusalemu kpwedzarizika kpwenye mbiraye mwenye. Tsona atu a Juda amuhala Jehoahazi mwana wa Josiya, achimmwagira mafuha na kumuika akale mfalume badala ya ise.
Mfalume Jehoahazi wa Juda
(2 Nyakati 36:2–4)
31 Jehoahazi kala ana miaka mirongo miiri na tahu ariphoandza kutawala naye watawala ko Jerusalemu kpwa muda wa miezi mihahu. Nine kala anaihwa Hamutali, mwana mchetu wa Jeremia, kula mudzi wa Libuna. 32 Jehoahazi wahenda mai mbere za Mwenyezi Mlungu sawa-sawa na akaree. 33 Ili asienderere kutawala Jerusalemu, Neko mfalume wa Misiri wamfunga hiko Ribula kpwenye tsi ya Hamathi. Achiilazimisha Juda ilavye kodi ya kilo elufu tahu na magana mane ga feza na kilo mirongo mihahu na ne za zahabu. 34  23:34 Jeremia 22:11–12Neko, mfalume wa Misiri wamuika Eliakimu mwana wa mfalume Josiya atawale badala ya ise Josiya, achimgaluza dzina achimuiha Jehoyakimu. Ela wamuusa Jehoahazi, achiphiya naye Misiri, ko kpwendafwerera.
Mfalume Jehoyakimu wa Juda
(2 Nyakati 36:5–8)
35 Mfalume Jehoyakimu wamupha Neko, mfalume wa Misiri feza na zahabu. Wahenda hivi kpwa kuatoza kodi atu a Juda chila mmwenga kulengana na mapatoge.
36  23:36 Jeremia 22:18–19; 26:1–6; 35:1–19Jehoyakimu kala ana miaka mirongo miiri na tsano ariphoandza kutawala naye watawala miaka kumi na mwenga ko Jerusalemu. Dzina ra nine kala ni Zebida, mwana mchetu wa Pedaya kula mudzi wa Ruma. 37 Naye wahenda mai mbere za Mwenyezi Mlungu, sawa na gosi garigohendwa ni akaree.

23:4 23:4 2 Afalume 21:3; 2 Nyakati 33:3

23:10 23:10 Jeremia 7:31; 19:1–6; 32:35; Alawi 18:21

23:12 23:12 2 Afalume 21:5; 2 Nyakati 33:5

23:13 23:13 1 Afalume 11:7

23:15 23:15 1 Afalume 12:33

23:16 23:16 1 Afalume 13:2

23:17 23:17 1 Afalume 13:30–32

23:34 23:34 Jeremia 22:11–12

23:36 23:36 Jeremia 22:18–19; 26:1–6; 35:1–19