Yondu gu Ya⁄abimiisee
Gimba guri giyaada
Kitaabuki Luuka nugwaa handikimi, hiĩ slime gwaa handikimu Gimba gu Hhou daa handikimi ha Luuka. Kara, ina yaa leeleehhiihhimisi Pawlo hhiyumidu gosii gu hiiqoomeesa Gimba gu Hhou gu Yeesu. Kitaabukii ina sinditi ilakesaasidi dandiray, Yeesu giyaa ilii ki⁄i rawaa gu rawge. Kara, ina sinditi ilakesaasidi, idoo sirakoomiisee da Yeesu giyaa ilii kakanti Gimba gu Hhou gu Yeesu gesaai hhapee dooinay loi daqa Wayahuudige. Da hheꞌesi, gi asu kakaaniri daqa hida gu hhapapu wakinay. Slime, ina yaa ilakeesi Muuna gu Iliitleemu, idoo giyaa gesaa ilii khay sirakoomiisee da Yeesu. Da hheꞌesi yaa ilakeesi, idoo balalu sliimaa Muuna gu Iliitleemu giroó ilii giyaadiye haa gii ⁄atlisi inay haa giyaadimiisee dooina.
Luuka afamaraa gu 1-12 naqatloo, sindoóti ilakeesi yondu daa yondiidi ha ya⁄abimiisay Peetiro haa gimba gwaa hiica⁄u daqa hida goó ⁄imbee Yeesu gu yaamu gu Yerusaleemu. Hari ilakeesa loi, gimba paslaapasloo gwaa hiicaca⁄u, Muuna gu Iliitleemu yaa iliiay inay. Hari amotee, inay gi caahhiyay tuba, Iliitleemu yaati slai Gimba gu Hhou gu Yeesu duguma hiiqoomeesi daqa hida gu hhapapu goõ. Ti daqa Wayahuudi kilesiiba. Da hheꞌesi, afamaraa gu 13-28 naqatloo, Luuka yaa ilakeesi, idoo Muuna gu Iliitleemu giraa ilii giyaadi ya⁄abimiisay Pawlo, ma hiiqoomeesi Gimba gu Hhou daqeemoo wa⁄a hhapee da Aasiyage haa Ulaayage, haa asunkuilee yaamu gu Ruumige. Slaahhadaraa da catimisuki, Luuka yaa hiiroogisi kakaaru waku daa kakaami ha Pawlo haa ya⁄abimiisee wakinay. Kakaaruki yoó iliiaꞌay dandiray, ma arini idoo giyaa ilii kakaaniri Gimba gu Hhou gu Yeesu daqa hida paslaapasloo haa daqeemoo paslaapasloo.
1
Hiifadidu gu Muuna gu Iliitleemu
1 Hhia Teyofiilo,* 1:1 Teyofiilo: Umaki gu Yunaanaisoo maꞌaana dosi Burungaisooge na hiĩ goó slaꞌa Iliitleemu. kitaabuu gooii gu pandaa hikira gwaa handikimi sa ugu, sugwaa handikimi gimba sliimaa, Yeesu giyaa yondiidi haa giyaa caacaahhamisi tlaatleesoo gu yondu gosaa, 2 balotira naqatloo duguraa ilii waaudi rawaa gu rawge ha Iliitleemu. Ina qatlay duguraa ilii kahhiye waaudimoo rawge, yaati gesaa hheꞌesi hadisi ilakaawa dosi hari amoo da Muuna gu Iliitleemu, daqa ya⁄abimiisee dosii giyaa hiileehhi.
3 Kara, qariqaaqari labaꞌasu gosi giyaa ilii cati, hingaati niki laqaaqaru ina lenkosi daqa dooinay, hari amamu paslaapasloo, gwaa laqamee gu lou tuba, ina hiti slafi. Balalu mibeeri cigahhage gii caca⁄i daqa dooinay, gi kakaami sa inay gimba gu Tawaaloo da Iliitleemu. 4 Kara da hheꞌesi, Yeesu qatlay giyaa ilii ⁄agiigine sliimaa haa ya⁄abimiisee dosi, giyaa ilakaay tuba, “Hhanti cira waautay tiaa yaamu gu Yerusaleemugo. Kara sigigi kaay tuba, tiꞌii baqada hiifadidu gu Taataa goy, giyaa ya⁄abi ma gesaa buꞌudi daqa doogunay, gaa ilii akhasidiri gooay gimbaki daqa dooaa. 5 Yohaana haraa maꞌay kilesi hiinunqudiidimisi hida. Inkoo, kahhiyay balalu angaamaka Iliitleemu hiinunqudimisi unkuray hari Muuna gosi haa hari aslaa.”
Yeesu idoo duguraa ilii waaudi rawaa gu rawge
6 Kara, Yeesu haa ya⁄abimiisee dosi giyaa ilii kurunkuridiri daqa lenge, gigi maasiri tuba, “Looimoo goori gu Goõ, qatlaykii gana ilii slaꞌadaa ilabuꞌuru dandiray tawaaloo gu Ruumigo, haa ma sandaa ki⁄isidi tawaalotira toori da hhapee doorii da Israeeli?” 7 Yeesu gi ilaki⁄isi sa inay tuba, “Yondukee ti koogunaaba gu caahha qatlay haa baloo, daa qaasi ha Taataa goy hari ⁄uuru gosi. 8 Gimati teesaaqay see, qatlay Muuna gu Iliitleemu gimaa ilii ⁄eetiye daqa doogunay, unkuray maa slayday ⁄uuru. Kara maa kakantay gimba gooi Yerusaleemuge, daqeemoo sliimaa gu Yudaaya, Samariyaa haa khooroti sliimaa.”
9 Qariqaaqari giyaa ilii hheꞌesi kaawa gimbaki, tay gi tooinaa khuꞌunay, dugurigi tosaa waaudi rawaa gu rawge ha Iliitleemu. Tlongiya gugi ilaslaabidi, gwaa hiidahhasiriiba kara arimaa. 10 Qatlay giyaa ilii karahhasiri ilaa koina sa khuꞌuduũ naraꞌa rawaa gu rawge, duguraa ilii waauuꞌumidiye, cirakiray hhawatee cada† 1:10 hhawatee cada: Hhawatee hhanki gu cada yaa malayika da Iliitleemu. gwaa daamisee qayroo gu ⁄abakwi, gi qadimidiri ilaciyaa koinay, 11 gi kaayri tuba, “Unkuray hida hhanki gu Galilaaya, siĩ soꞌoyi qadimitiri tiꞌii toogunaa khuꞌuntay rawaa gu rawge? Nama Yeesuki leẽ, dariĩ waaudi rawaa gu rawge daqa doogunaa, maa kara ki⁄i khoorotii, nama teesaaqay guũ ilii antiri gooay, giĩ ilii waaudi rawaa gu rawge.”
Hiileehha da Matiyaasi sa hiinaaca daqa Yuuda
12 Inkoo, qatlay Yeesu duguraa ilii waaudi rawge, ya⁄abimiisee yaa rawaa gu oõ wakuu wanay, uma gosi na Miseyituuni.‡ 1:12 uma gosi na Miseyituuni: Qatlaykira oki yaa kona khai wa⁄a gu miseyituuni. Da hheꞌesi gi ki⁄iri yade Yerusaleemuge, gi khociri khocu gu baloo da Sabaato.§ 1:12 khocu gu baloo da Sabaato: Ya khocu gu tlederuũ gu hiiwanqudimisu gu yeꞌeeroo elefu leẽ haa miyaa leẽ (1,100), ilaciyaa gu daadaauusee mayli leẽ. 13 Qatlay giyaa ilii dayri yade Yerusaleemuge, gii guuma kayri waauu gwaa rawaa gu marage waara,* 1:13 waauu gwaa rawaa gu marage waara: Waauki yaa pembee da marage wana. daqa daa ilii ibimaamidiye Peetiro, Yohaana, Yakoobo haa Andareyaa, Filiipo haa Toomaasi, Batolimaayo haa Mataayo, Yakoobo nanku Alifaayo, Simooni daa Seloote eteediidine haa Yuuda nanku Yakoobo. 14 Balalu sliimaa ya⁄abimiisetee goõ gi ilakoniri firoo da Iliitleemu saga lenge. Inay yaa sliimaa wanay haa tigay wakinay, Mariyaa iyoo dosi Yeesu haa hhiee kosi.
15 Balalu hhakeesii Peetiro gi qadidi tla⁄aã gu hida gwaa ⁄imbee Kristu, sliimaa dooinaa yaa wanay hida miyaa leẽ haa mibeeri cada taqaaqay. 16 Da hheꞌesi gi kaay tuba, “Hhiee koi, kwanda gi buꞌute, handikaa daa tletimi wakaꞌalee ha Muuna gu Iliitleemu hari afa gu mutemi Dawdi, yondukee gu Yuuda Isikariyooti, gwaa giyaadisu hida hhakira gwaa owee Yeesu. 17 Yuuda yaa danaꞌa goori, daa faadi sliimaa haa dandiray. Ina see yaa yondiidi yonduki gu hiiqoomeesa gimba gu Yeesu.”
18 (Yuudaki yaa kirigi qaymoo hari peesaykira giyaa slay hari amoo da tlakwi. Inkoo, qatlay giyaa ilii taysi wane qaymoteesii, gi tosaa huui, guraꞌa gosi gii feehhidi tla⁄antla⁄a, waqanqatatee goõ yaatii ca⁄iri khoorooge. 19 Hida sliimaa gwaa ibimaamidee yaamu gu Yerusaleemuge, gi akhasiri gimbakee gu Yuuda gwaa hiica⁄u. Da hheꞌesi qaymotee girigi tooinaa ayiri uma hari gimba gooina na “Akelidaama,” maꞌaana dosi na “qaymoo da ceedee.”† 1:19 Akelidaama: Ti uma gu Araamaisoo. Qatlaykee Wayahuudi Araamaisoo ginaa cocaacoiyay ubee, naa gimba gooina pahha.)
20 Peetiro gi ilakoomi kakaaru tuba, “Mutemi Dawdi yaa handikimi kitaabuu gu Daareesooge tuba,
‘Mara gosi dugu hhanti ilii qaasi idoo lensee,
kara teꞌesii, marakeesii heedi lensee hhanti ibiidi.’✡ 1:20 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 69:25.
Kara,
‘Heedi waku hiioye,
yondu gosi giyaa yondimaamidiye.’✡ 1:20 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 109:8.
21 Inkoo, kwanda ga hiileehhane heedi leẽ, ma qadidi daqa da Yuudage. Gwii leehhane, tla⁄aã gu hhakiraa goó sliimaa waaree ha dandiray. Qatlay sliimaa Looimoo gu Goõ Yeesu giyaa iliiwane haa giyaa ilii hhiyumaamidiye haa dandiray 22 yadaa loaa tlaatleesoogo. Kara, qatlay Yeesu dugwaa ilii nunqudisi ha Yohaana maꞌayge, balotira naqatloo ina duguraa ilii waaudi rawaa gu rawge daqa dooraa. Inkoo, tla⁄aã gooinay leẽ kwanda hingi ilagaasiye haa dandiray, masaydii pahha gwaa arimu, idoo Yeesu giyaa ilii slafi ayisago.”
23 Teꞌesii ya⁄abimiisetee gii leehhidi hida cada, Yoseefu, uma gosi gu deneꞌee na Barsaaba (kara daa eteediidine ha wakinay na Yuusto), haa Matiyaasi. 24 Da hheꞌesi gi firiniri tuba, “Looimoo goori gu Goõ, gu lou, ugu khuꞌuda muunaiĩ gu hida goõ, idoo gi iliiwanee. Inkoo, sandi laqante, heedi gaã ugu hiileehhedi tla⁄aã gu hida hhankii gu cadage, 25 ma hiioy daqa da yonduki haa ya⁄aboti daa may ha Yuuda, gi tosaa hiifookidi ⁄imbaraa da Yeesugo, gi waaudi daqa daraa hiiboo⁄odi ina.” 26 Da hheꞌesi gii slaslakhiri kuura, giyaa ilii faadiri, kuura gi tosaa hiihuuꞌudi daqa Matiyaasige, dugugi tosaa ilafaadi sliimaa haa ya⁄abimiisetira wakinay da mibi haa leẽ.
*1:1 1:1 Teyofiilo: Umaki gu Yunaanaisoo maꞌaana dosi Burungaisooge na hiĩ goó slaꞌa Iliitleemu.
†1:10 1:10 hhawatee cada: Hhawatee hhanki gu cada yaa malayika da Iliitleemu.
‡1:12 1:12 uma gosi na Miseyituuni: Qatlaykira oki yaa kona khai wa⁄a gu miseyituuni.
§1:12 1:12 khocu gu baloo da Sabaato: Ya khocu gu tlederuũ gu hiiwanqudimisu gu yeꞌeeroo elefu leẽ haa miyaa leẽ (1,100), ilaciyaa gu daadaauusee mayli leẽ.
*1:13 1:13 waauu gwaa rawaa gu marage waara: Waauki yaa pembee da marage wana.
†1:19 1:19 Akelidaama: Ti uma gu Araamaisoo. Qatlaykee Wayahuudi Araamaisoo ginaa cocaacoiyay ubee, naa gimba gooina pahha.
✡1:20 1:20 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 69:25.
✡1:20 1:20 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 109:8.