1 Indyari si Esteban tuꞌ iningkut et pinekemetaas neng pariꞌ, kwan, “Banar be takuꞌ itueng ginsan?”

2 Siminambag si Esteban, “Mengeꞌ ketipusdan bekeꞌ mengeꞌ kenggurangan, kinggaꞌ myu itueng ibres ku. Itueng metaas bekeꞌ mekepengyediang Empuꞌ nepebiriꞌ eset kityung keupuꞌupuang si Abraham sasat itue dut probinsiya et Mesopotamia nega, mura liminegdeng dut lungsud et Haran. 3 Bineres et Empuꞌ eset kenye, kwan, ‘Tirengan mu dimung lugtaꞌ bekeꞌ mengeꞌ keusbaan mu, indyari sumurung ke dut kelugtaan ipebiriꞌ ku dimu.’ 4 Angkansa nugad ya dut lungsud et mengeꞌ tawʼt Kaldeo, indyari liminegdeng neʼt lungsud et Haran. Pagkaꞌ natey ne kenyeng amaꞌ, ya in pineubuꞌ neꞌ Empuꞌ dut lungsud ne itue neng peglelegdengan tyu tiban. 5 Segwaꞌ kaya ya binggeyan et Empuꞌ misan sengpalad neng lugtaꞌ, segwaꞌ tinangeꞌ Ye itueng lugtaꞌ megmendyaring kenye eset sakup ye, bekeꞌ dut mengeꞌ tungtung-inupuꞌ ye, misan ne kayangga peꞌ yegang ye atin neng masa. 6 Indyari itue sinugid kenye et Empuꞌ, kwan, ‘Lumegdeng dut ibang bangsa dimyung mengeꞌ tungtung-inupuꞌ. Uripenen dye duntin bekeꞌ peliyutan dut seled epat neng gatus teun. 7 Dusaen ku ating bansang menguripen kedye. Pegketbes mugad dye duntin bekeꞌ mengempuꞌ eset daken dut lungsud ne itue.’ 8 Indyari tinahag et Empuꞌ si Abraham pegtutuliꞌ bilang tendaꞌ et kenyeng pinegsulutan eset kedye. Angkansa ganang pinengganak si Isaak, tinuliꞌ ye itue dut ikewalung eldew. Kwantin gasi binuwat i Isaak ki Jakob neng yegang ye, bekeꞌ si Jakob binwat dut sempuluꞌ duwang yegang ye neng lelaki, na dye negmendyaring atin sempuluꞌ duwang kegunggurangan et kityung bangsa et Israel.* 7:8 Itueng sempuluꞌ duwang kegunggurangan et bangsaʼt Israel neng pegbikianen na mengeꞌ patriarka.

9 “Naꞌ itueng mengeꞌ yegang i Jakob nengimbeng ki Jose neng ariꞌ dye, angkansa pinegelen dye ya na bilang uripen dut bangsa et Egipto, segwaꞌ eset kenye itueng Empuꞌ. 10 Indyari binawiꞌ ya dut ginsan et kenyeng keliyutan. Binggeyan ya et Empuꞌ kesesewran bekeꞌ tinebangan ya na ipenunga ganang umalep ya dut ki Paraon neng surutan dut bangsa et Egipto. Indyari ya in binuwat i Paraon Gobernador et Egipto bekeꞌ ginsang sengkebebenwanan et surutan. 11 Naꞌ diminateng tegurap bekeꞌ kelang ketiksaan dut sengketelingkepaʼt bangsa et Egipto bekeꞌ Kanaan, indyari kaya meisian et kekanen kityung mengeꞌ keupuꞌupuan. 12 Angkansa ganang neebaran i Jakob na maya tirigu dut bangsa et Egipto, pineruntin ye mengeꞌ yegang ye neng kityung keupuꞌupuan dut megunang panew apang memengley. 13 Dut ikeruwang pegduntin dye, negpekilala ne si Jose eset kenyeng mengeꞌ ketipusdan, indyari nekesewran et Paraon pesalan et keusbaan i Jose. 14 Pegketbes atin, pineisiꞌ i Jose si Jakob bekeꞌ kenyeng mengeꞌ kekempungan, pitumpuluꞌ lima ginsan. 15 Indyari siminurung si Jakob dut Egipto. Indyari mekansang teun leyd, duntin ne ya natey, kwantin gasi kityung mengeꞌ sempuluꞌ duwang keupuꞌupuan tyu. 16 Binibit mengeꞌ bangkay dye dut lungsud et Sekem, indyari binetang ne dut lelebengan neng inlen i Abraham eset mengeꞌ keyegangan i Hamor tagnaꞌ.

17 “Nekwit ne dut Egipto mengeꞌ keupuꞌupuan i Abraham. Ganang megkekabiꞌ ne timpu et pegtuman et Empuꞌ eset kenyeng tangeꞌ ki Abraham, mekeldam ne mengeꞌ tawʼt Israelita eset bangsa et Egipto. 18 Na nemegsubli gasi surutan dut Egipto, indyari itueng bagung surutan na kaya mekekilala ye ki Jose. 19 Inekalan itueng surutan kityung tutusan, sampay pineliyutan ye dye sampay tinehagan ye kityung keupuꞌupuan et pinelegesan na itimbag kedyeng memulek apang matey.

20 “Atin neng masa ipengganak si Moises, sembatung yegang na pegmerganen et Empuꞌ bekeꞌ menunga dagbes ye. Telung bulan mena itue tinengman dut benwa et kenyeng amaꞌ. 21 Indyari ganang lineges pineliwan ya in ne, inembuan ne ya et yegang neng libun i Paraon, pegketbes pinekilalana samat diring yegang ne in. 22 Tinulduan ne ya in neng ginsang kesesewran et mengeꞌ tawʼt Egipto, indyari negmendyaring bantug eset beres bekeꞌ eset buwat.

23 “Ganang epat neng pulung teun ne umur ye, nepikiran ye sumurung dut kenyeng seꞌsaliꞌ neng tawʼt Israelita apang birinen baꞌ enu kedyeng kebtangan. 24 Nebiriꞌ ye megpesekitan et sembatung tawʼt Egipto sembatung tawʼt Israelita, angkansa tinebangan i Moises itue, indyari bilang pegbeles pinatey ye tawʼt Egipto na atin. 25 Keblan i Moises meretian atin et kenyeng mengeꞌ seꞌsaliꞌ Israelita na dye in bewinen et Empuꞌ pebiyaꞌ ye, segwaꞌ kaya lang itue meretian dye.

26 “Kinedikleman maya nebiriꞌ ye duwang tawʼt Israelita nemegbanta, indyari ginees ye na dye in bulagen. Kwan ye, ‘Mengeꞌ bilaꞌ, manu takuꞌ kemyu tuꞌ pemegbanta? Saliꞌ kew tawʼt Israelita.’ 27 Segwaꞌ sinikwey ga si Moises in et lelaking meiiseg dut iba ye, indyari negberes, kwan, ‘Sinu takuꞌ nenggerar dimu apang mengmendyaring pegibuten bekeꞌ mengungukum kay?’ 28 ‘Gay mu be takuꞌ aku peteyen samat binuwat mu kegapun eset tawʼt Egipto in?’ 29 Ganang nekingeg itue i Moises, nelegyu ya in, indyari liminegdeng dut bangsa et Midian. Nengesawa ne ya duntin bekeꞌ negyegang dye et duwang lelaki.

30 “Mekelabay epat neng pulung teun, nepebiriꞌ ki Moises sembatung dereakan et Empuꞌ eset sembatung megdedleg neng mebabaʼt puut kayu dut kelnangan na kaya merayuꞌ dut bukid et Sinai. 31 Neknaran si Moises eset kenyeng nebiriꞌ, indyari ganang kebian ye apang intetewen et menunga, nekingeg ye beres et Begerar na Empuꞌ, kwan, 32 ‘Aku itueng Empuꞌ et dimyung mengeꞌ keupuꞌupuan, itueng Empuꞌ de Abraham, Isaak bekeꞌ i Jakob.’ Si Moises tuꞌ neggerar neʼt takut bekeꞌ diki ne eteyan kesiyek. 33 Sinugid kenye et Empuꞌ, kwan, ‘Ugaraꞌ dimung tempaꞌ set tiked mu sabab pasek metignaꞌ itueng lugtaꞌ neng pegeetiyegan mu. 34 Mekebiriꞌ ku banar pepeliyutan et mengeꞌ tawʼt Egipto mengeꞌ taaw ku, bekeꞌ mekekingeg ku peningkag et mengeꞌ Israelita. Indyari nineug ku apang dye in bewinen. Aniꞌ ke, tehagen te ikew dut lungsud et Egipto.’† 7:31-34 Betsaen Exodo 3:1-10.

35 “Itueng si Moises minendian et mengeꞌ Israelita ganang kedyeng ibres, kwan, ‘Sinu takuꞌ nenggerar dimu apang mengmendyaring pegibuten bekeꞌ mengungukum kay?’ Segwaꞌ itue negang si Moises gasi ginerar et Empuꞌ bilang pegibuten bekeꞌ mememawiꞌ eset tabang et dereakan et Empuꞌ na nepebiriꞌ eset kenye dut mebabang puut kayu na megdedleg.‡ 7:35 Betsaen Exodo 2:14. 36 Si Moises nega gasi nematun eset keupuꞌupuan i Israel mawaʼt ketiksaan dut Egipto. Apang meinabu itue, ya in nemuwat et mengeꞌ keliꞌlilung keradya bekeꞌ tendaꞌ dut Egipto bekeꞌ dut Dagat na Meregang, bekeꞌ dut kelnangan sasat nemegpanew dye dut seled epat neng pulung teun. 37 Ya nega Moises na negsugid eset mengeꞌ tawʼt Israelita, ‘Memiliꞌ Empuꞌ dimyu na sembatu eset dimyu na buwateng tarus samat daken.’§ 7:36-37 Betsaen Exodo 7:3; 14:21; Bilang 14:33. 38 Si Moises key in kebayaꞌ dut kerupungan neng mengeꞌ tawʼt Israelita dut kelnangan. Ya key in nekipegsudsugid eset dereakan et Empuꞌ na negberes eset kenye, bekeꞌ eset kityung mengeꞌ kegunggurangan dut bukid et Sinai. Ya key in timinerima et mengeꞌ beres na megbegey biyag mawaꞌ dut Empuꞌ apang ibgey kityu.

39 “Segwaꞌ kaya si Moises inandel et kityung mengeꞌ kegunggurangan, segwaꞌ minendinan dye ya. Gay dye na megpeuliꞌ dut bangsa et Egipto. 40 Indyari sinugid dye ki Aaron neng ukaꞌ ye, kwan, ‘Bealan mu kami et mengeꞌ empuꞌempuan na muna eset damen, sabab kaya ne nesewran kay na baꞌ neenu ne itueng Moises ne atin na negpeliwan damen dut lungsud et Egipto!’ 41 Indyari nemuwat dye ne sembatung empuꞌempuan neng samat dagbes et ibun neng sapiꞌ. Pinegumenatan dye nega itueng mengeꞌ keradya et keremut dye, bekeꞌ binggeyan et mengeꞌ bebgey dye. 42 Sabab esentin, tinelikuran dye et Empuꞌ bekeꞌ pinesaran mengempuꞌ eset mengeꞌ bituen bekeꞌ eldew sampay bulan bilang mengeꞌ empuꞌempuan. Itue ga kuyun dut ipinesurat et Empuꞌ tarus ye dut Kesuratan, kwan,

44 “Tagnaꞌ tiꞌ, kegunggurangan tyu maya benwang pinegsulutan† 7:44 benwang pinegsulutan - betangen gasi Tabernakulo. et Empuꞌ bekeꞌ neng taaw eset nekeunang dye in dut kelnangan. Binuwat itueng benwa kuyun dut Keseraan et Empuꞌ ki Moises bekeꞌ eset sungtuhang pinebiriꞌ eset kenye. 45 Pinusakaꞌ itue et kedyeng mengeꞌ yegang bekeꞌ binibit ganang sekupen dye itueng lungsud neng mengeꞌ bangsang pineleug eset kedye et Empuꞌ eset pengunguna i Josue. Bekeꞌ itue dumaran duntin seked dut ketimpuan i Surutan Dabid. 46 Minergaꞌ et Empuꞌ si Surutan Dabid bekeꞌ neneew itue et ketugutan na megpetiyeg et benwaʼt Empuꞌ i Jakob. 47 Segwaꞌ yegang ye si Solomon mene negpetiyeg et benwang itie.

48 “Segwaꞌ, megsepantun kwantin ketaas-taasang Empuꞌ in, kaya lang meglegdeng eset mengeꞌ benwa na binuwat et taaw. Kuyun dut pegsugiren et tarus et Empuꞌ tagnaꞌ tiꞌ, kwan Empuꞌ,

51 Indyari sinugid i Esteban dut kekunsialan, kwan, “Mekektul ulu myu! Kayangga peꞌ pegpinda dimung seled pusuꞌ! Mendiꞌ myu kinggen keberbenaran et ketulduan et Empuꞌ! Na baꞌ enu binwaten tagnaꞌ et mengeꞌ kegunggurangan tyu, kwantin nega pegbuwaten myu. Daran myu pegetuanan itueng Nakem et Empuꞌ. 52 Sinung tarus et Empuꞌ kaya pineniksa et dimyung kegunggurangan? Kaya! Pinatey dye mengeꞌ kesewd menarus dut pegatuꞌ et Pasek Metignang Mesias, neng Tehagen et Empuꞌ. Na ya in pinegdagang myu bekeꞌ pinepatey. 53 Timinerima kew et Keseraan binggey et Empuꞌ pebiyaꞌ et mengeꞌ dereakan ye, segwaꞌ kaya myu pegesipen itie!”

54 Ganang mekingeg itue et mengeꞌ sakup neng tawʼt Kekunsialan neng Sanedrin, dye in megkekek neʼt kelang iseg ki Esteban. 55 Segwaꞌ si Esteban, sinleran neʼt Nakem et Empuꞌ, na siminyek dut langit, indyari nebiriꞌ megserinew neng kebentugan et pelibut et Empuꞌ bekeꞌ si Jesus na megeetiyeg eset kewanan et Empuꞌ. 56 Kwan ye, “Seikiꞌ be, mebiriꞌ ku na ukab kelengitan bekeꞌ Yegang et Taaw megeetiyeg eset tampaꞌ kewanan et Empuꞌ!” 57 Tinembel dye kedyeng telinga bekeꞌ nemegbensag. Pegketbes, nemegdingdingan dye rinuhub eset kenye. 58 Ginuyud dye si Esteban peliwan et lungsud apang bekalen seked matey. Pinenglukas et mengeꞌ saksiꞌ kedyeng repanan, indyari tinektak eset titikeran et sembatung subur na ingaran ye Saulo. 59 Indyari ganang pinegbebakal dye si Esteban na pegpenelang et kwantin, kwan, “Empung Jesus terimanen mu dakeng kurudua.” 60 Indyari siminelukud si Esteban bekeꞌ negbensag et mebasag, kwan, “Begerar, dyangan mu ne dye sukuten et keselaang itue!” Ganang negberes itue, ya in natey ne.