1  17:1-9 1Tes 2:1-2Ma sa kafə kar Pəl mbə Filipə ki na, ka dzar mbə məlmə Amfipəlisə lə Apələni. Dza kwəɗim ghəshi tsəhəshi mbə məlmə Tesalənikə. Mbaꞌa *ciki ɓasəva tsa ka Zhəwifə mbə məlmə va. 2  17:2 9:20; 13:5, 14, 44; 14:1; 16:13; 17:10, 17; 18:5, 26; 19:8-9; 28:17Dza Pəl mbaꞌa tsəhəy mbə ciki tsa va, njasa sənaɓəy na mbə məni ndimndim. Mahkan *vici dəkəva dzəvərita war mbə jakəva Pəl lə mbəzli mbə ciki tsa va, ka gəzanshi kwəmaa dzəkən kwəma mbə Zliya Hyala. 3  17:3 3:18Cəkeꞌ ghəci pəraslanavəshi kwəma mbə zliya, mbaꞌa cintishi. Sa ka *Kəristəw Ntsa tivə Hyala ta mbəli mbəzli səəkəy taa nzay, ta sahwə ngəraꞌwə dza na, ta pəəsliti dza məndi, ka na dza na, mbaꞌa zhəkəməy kwa kwəli, kə. «Kəristəw tsa gəzəkə zliya vay Yesəw na, ghəci na sa gəzəŋwəy ya tsa kwəma ci dəꞌwə ghən tsa ci» kə Pəl. 4  17:4 13:50; 16:14; 17:17Dza nihwəti mbəzli mbə *ka Zhəwifə na, mbaꞌa ghəshi zləɓavə kwəma va, ka zhəghəshi kwa zəərə kwətiŋ na ghəshi lə kar Pəl mbaꞌa Shilasə. Tsəgha nihwəti ka *Gərekə ɗaŋ, shiy hazləni va Hyala, ghəshi lə miꞌi nza dimə ti shi, mbaꞌa ghəshi zləɓavə kwəma kar Pəl va. Ka mənishi ka mbəzli kwa zəərə kwətiŋ na li shi kwərakwə.

5  17:5 Zhasaŋw: Rm 16:21Ma nihwəti ka Zhəwifəə zləɓavə ma va nashi ki na, tapə ghəshi ta hərhə va kar Pəl, dza ghəshi, mbaꞌa ghəshi ɓasəvə mbəzli ka daŋərə dzar kwa kwal, dza ghəshi ka ngwəngwəmə lala, mbaꞌa mbəzli ɓasəshi. Dza gwaꞌa gwaꞌa məlmə va səəta. Təgwələm, ghəshi dzashiy dzakə ghi tsa Zhasaŋw, ka pəla kar Pəl lə Shilasə kəyɓa, ta pəməshiy dzəti ngwəla kaa mbəzli. 6  17:6 16:20Pəlaꞌ pəlaꞌ kə ghəshi kaa mbəzli va na, kala nashi ma ghəshi kəyɓa. Mbaꞌa ghəshi mbati nəfə tə kar Zhasaŋw ghəshi lə nihwəti ngwarməmə, mbaꞌa ghəshi kəəsəghəshi kaa ka sla ngwəvə mbə məlmə va. Sa kəəsəghəshi ghəshi na, tapə ghəshi ta gəzə kwəma zlaŋzlaŋ, ma kə ghəshi na: «Mbəzli niy, cəkeꞌ səəvəri ghəshi mbəzli tə hiɗi. Ma sa səəkəshi ghəshi tikəə dzəmbə məlmə ghwəmmə na, 7  17:7 Lk 23:2; Zhŋ 19:12mbaꞌa Zhasaŋw kaꞌwətishi kəghi tsa ci. Mbəzli vay, ka zləɓa kwəma pəhəti mazə tsaa sləkə hiɗi ka *Rəm gwanashi ghəshiw. Ma kə ghəshiy: “A tsahwəti mazə tiɓa, Yesəw, kə məndi slən tsa ci” kə ghəshi» a kə ghəshi.

8 Dza kwəma va mbaꞌa zhanati kaa mbəzli mbə məlmə va gwanashi, lə kaa ka sla ngwəvə gwaꞌa. 9 Ma kə ka sla ngwəvə kaa kar Zhasaŋw na: «Ngambəm shiy mbə kwəma na, ka məndi gha pəliŋwəy» kə ghəshi. Dza mbəzli va mbaꞌa ghəshi wəy shiy, mbaꞌa məndi pəlashi ki.

10  17:10 17:2War sa mənta vərɗi na, «Mbalam dzəmbə məlmə Bere» kə ngwarməmə mbə nəw Yesəw kaa kar Pəl lə Shilasə. Ma sa tsəhəshi ghəshi mbə Bere na, mbaꞌa ghəshi dzashiy dzəmbə *ciki ɓasəva tsa ka Zhəwifə. 11  17:11 Zhŋ 5:39Na niva *ka Zhəwifə nashi na, wəzəɓa hwər tsa shi niy nza kaa ni mbə məlmə Tesalənikə ka Zhəwifə. Dzəghwa mbaꞌa ghəshi zləɓavə kwəma Hyala gəzə kar Pəl va, lə nəfə tsa shi gwanay. Njasa səəmə vici gwaꞌa na, war tsəgha ghəshi mbə pəla kwəma va mbə Zliya Hyala, ta mbə ghəshiy sənay nda kataŋ na kwəma gəzanshi kar Pəl va. 12  17:12 11:18Dzəghwa ki ɗaŋ mbəzli ka Zhəwifə ɓanavə nefer shi kaa Yesəw, ɗaŋ zhər ka *Gərekə diɓa, zhini ɗaŋ miꞌi ka Gərekə nza dimə ti shi.

13  17:13 14:5, 19; 1Tes 2:14-16Mbaꞌa ka Zhəwifə mbə Tesalənikə favə, na Pəl gəzanavə kwəma Hyala kaa mbəzli mbə məlmə Bere, kə məndi. Sa favə ghəshi na, mbaꞌa ghəshi səəkəshiy dzəmbə Bere. Zhini həər ghəshi həərəvəri niva mbəzli mbə nava məlmə diɓa, ta mbə ghəshiy ɗi ma kwəma kar Pəl. 14 Dzəghwa ngwarmbəghəhiy mbə nəw Yesəw mbaꞌa ghəshi gəzanci kaa Pəl, a ghəci dza ta ɓə kwambəwal ta dzaa dzəti tsahwəti pi. Dza kar Pəl lə mbəzliy pəhə, mbaꞌa ghəshi dzashi. Kar Shilasə ghəshi lə Timəte na, mbaꞌa shi ghəshi mbə məlmə Bere nashi. 15 Dza mbəzliy pəhə Pəl va, mbaꞌa ghəshi pəhəghə paꞌ mbə məlmə Aten. Tsaꞌ kə Pəl ngəshi tiɓa na: «Mbalam harashim kar Shilasə lə Timəte, a ghəshi səəkəə kəsara taŋtaŋ» kə. Mbaꞌa mbəzli va zhəghətəvashi ki.

16 Ma Pəl mbə məlmə Aten mbə ndəghə səəkə tsa kar Shilasə na, mbaꞌa nəfə tsa ci satiy tərəŋw, sa nashi na mbəreketi tata məndi mbə məlmə va ɗaŋshi dalala. 17  17:17 17:2, 4Dzəghwa, tapə ghəci dzay dzəmbə gəzə kwəma Yesəw kaa *ka Zhəwifə lə nihwəti mbəzliy hazləni va Hyala njasa səəmə vici, mbə ciki ɓasəva tsa ka Zhəwifə. Zhini na, ka gəzanshi kaa mbəzli kwəmə na li shi dzar tə ləwmahi, njasa səəmə vici. 18  17:18 4:2; 1Kwər 1:22Ma tə nahwəti vici na, dza nihwəti mbəzli ka ɓənipə shiy, tapə ghəshi ta kə ghəpə li, mbəzliy ɓənipə nəw kwəma har məndiy kwəma *Epikwəri mbaꞌa sa *Sətəyəwshi. Ma kə nihwəti mbəzli mbə shi na: «Wa shi ɗi ndalaza tsa ni gəzə sənzənva kia?» kə ghəshi. Ma kə nihwəti mbə shi sa favə ghəshi Pəl mbə gəzanshi kwəma Yesəw, lə kwəma zhakati tsa ci mbə məti na: «Nja ndə ci ta mbəreketi ka məlmə kaa mbəzli nay ndə» kə ghəshi.

19 Ləy hwəm kwəma va na, mbaꞌa ghəshi pəməhwəə dzəmə hwəm pətsa har məndiy *Areyəpazhə, mə pətsa ka məndiy ɓasə kwəma. Sa pəməghə ghəshi na, dza ghəshi ka ɗəw kwəma və, a kə ghəshi na: «Gəzaŋəy nda wantsa na na kwəma ɓənipə gha na ꞌwarꞌwar na di? kə ghəshi. 20 Sa nzanay, a gha gəzəkə nihwəti shi səəkə ma ghəy favə kwa sləmə ghəy mbə kwəma gha va, va tsəgha ɗi ghəy gha pəraslavəŋəy shi ɗi kwəma gha va gəzə wəzə, ta mbə ghəy sənata» kə ghəshi. 21 Sa njəɗi mbəzli va va kwəma va tsəgha va Pələy, sa nzana, ma kwəma ka Aten, lə ka səəkə səəkə mbə məlmə shi gwanashiy, nahwəti kwəma ka ghəshiy kəslimbə ghən mbə tiɓa, nja gəəzə yəwən kwemer, lə fafa nihwəti kwemer gəəzə məndiw.

22 Dza Pəl ki, gar garəy, tə jipə mbəzli mə hwəm pətsa har məndi vaa Areyəpazhə, a kə na: «A mbəzli ka Aten, kadiwəm! Ma yən nighəy, ghwəy na mbə pəraꞌwanshi dəvə ghwəy nza ghwəy slar slar kaa mbəreketi gwanashi. 23 Sa nzanay, e təwrəhwə təwrə dzar mbə məlmə ghwəy, mbaꞌee nashi mbəreketi ngangati ghwəy, ta tsəfəkwə kwa kwəma shi. Dzəghwa mbaꞌee kəsay tsahwəti pi ta mbəri tsa ghwəy, mbaꞌa ghwəy tsaslati shiy ti: “Pi, ta ta mbəri tsa sənay ma məndi” pə ghwəy. Ma nə ya kiy, ntsa pəraꞌwanci ghwəy va dividivi ghwəy, kala sənay ma ghwəyəy, ghəci na sa ciŋwəy ya tsa kwəma ci nana ki. 24  17:24 7:48; Cem 146:6; 1Mezh 8:27Ntsa vay, ghəci na Hyalaa ngati hiɗi ni, lə shi ti shi gwaꞌa. Ghənzə sləkə na ghwəmə lə hiɗi gwaꞌa. Ka nzəy na mbə ceker ngangati mbəzli lə dividiviw. 25  17:25 Cem 50:10-13Ma na Hyalay, ghəzlita na ta shiy ya nimaɓa shiy, gar mananatishi ndə ngəriw. Sa nzanay ghənzə dəꞌwə ghən tsa nzə fəy na mbəzli tə ghwəmə, ghənzə ɓanshi piy, lə shiy gwanashi kaa mbəzli. 26  17:26 Nəw 32:8; Zhəwbə 12:23Ghənzəy, mbə ndə kwətiŋ ɓəkəvəri na mbəzli tə hiɗi gwaꞌa. Dza na mbaꞌa tətəhəy mbəzli dzar tə hiɗi gwanashi, ta nzəy ghəshi ti shi. Mbaꞌa slanavəshi vəghwə tsa slanavəshi na, ta nza tə hiɗi, lə ghala pi tsa dza ghəshiy nzəy ti tə hiɗi gwaꞌa. 27  17:27 Ezay 55:6Ma shi mənti na va tsəghay, ta mbə mbəzliy dzəghə pala Hyala, njasa ka ghwəlfə vaa titiɓə pi, mbə pəla shiy. Ma sa ka ghəshi pala tsəgha na, nza ghəshi kəsata, ya tsəgha kama Hyala kərakə lə ndə ya tsamaɓa ci mbə ghwəmmə. 28  17:28 Ghava 1:27Sa nzana, ma piy tsa piy ghwəmmə, lə kwəfəghə kwəfəghə ghwəmmə, lə nza tsa nza ghwəmmə tə ghwəməy, mbə Hyala na. Njasa tsasliti nihwəti ka tsasli shiy va mbə ghwəy, a kə ghəshi na: “Ma ghwəmməy, ndərazhi Hyala nza ghwəmmə kwərakwə” kə ghəshi. 29  17:29 19:26; Ezay 44:9-20Njana nzana ndərazhi Hyala ghwəmmə kiy, ka təɓə na ghwəmməə zhiniy yəmə Hyala lə shi mənti ndə ngəri nza kiw. Nihwətiy vas tsahi mbəzə, ya tsahi bənɓa, ta nza ka mbəri tsa shi. Nihwəti ɓa na, ka tsərə hakwə, ta nza ka mbəri tsa shi. Niva shiyəy, shi mənti ndə ngəri lə məcaŋa ci, səvəri mbə zəzə kwəma ci na ghəshi. 30  17:30 14:16; Rm 2:4Ma vəghwə tsaa niy sənata ma mbəzli Hyala kataŋ na tiy, ka mbəra tsava vəghwə Hyalaw. Nanay, a gəzanshi na kaa mbəzli ya paꞌ kwəmaɓa, a ghəshi tsa titihwə, ka zhəghanti nzəy tsa shi tə hiɗi. 31  17:31 3:15; 10:42Dzəghwa na mbaꞌa titi vici dza naa sla ngwəvəə dzəkən mbəzli tə hiɗi gwanashi ti, lə kwal tsa tiɗiɗ tsa. Mbaꞌa tivə ntsaa dzaa ɓasə ngwəvə va. Sa mətiy nay, mbaꞌa zhakatiy mbə məti, ta mbə mbəzliy sənay ghəci dza na sla ngwəvəə dzəkən mbəzli kataŋ, kə ghəshi» kə Pəl.

32 Ma sa favə mbəzliy ɓasəshi va Pəl mbə gəzə kwəma zhakati tsa ndə mbə məti na, dza nihwəti mbəzli mbə shi tapə ghəshi dzəmbəshi mbə sawa kwəma ci. Ma kə nihwəti ɓa na: «Ma kwəma va ghənzə tsəghay, kadiw, fəcahwəti ghaa zhiniy gəzaŋəy diɓa» kə ghəshi. 33 Ava tsaꞌ tsətsə səvəriy Pəl mbə shi. 34 Dzəghwa nihwəti mbəzli mbə shi ya tsəgha nzə ki, mbaꞌa ghəshi jakəshi lə Pəl, ka ɓanavə nefer shi kaa Yesəw. Nihwəti mbə mbəzliy vay, kar Dənisə, ndə mbə mbəzliy ɓasəshi va mə hwəm pi Areyəpazhə, lə nahwəti mali Damarisə, kə məndi kaa slən tsa nzə, lə nihwəti mbəzli diɓa, niy nza ghəshi.