1 Nda gɨ do kacɨ́ a bɨ ꞌyị ga gére née bayinɨ́ ní, zɨ́ Yésụ ndéré ékị́ne do mongụ́ landa bɨ ndịsịnɨ́ ndólo a Olíva* 8:1 Olíva: Née ngíti géyị kágá ga bɨ Yụ́da e ndịsịnɨ́ ꞌdị́yị́ yée gɨ ro ndị́sị lụ́rụ sụꞌbụ́ gɨ sɨmɨ mɨánáye gɨ ro ánua kpá gɨ ro ndị́sị ụ́ndụ a ní. ní. 2 Sɨmɨ bɨ bi aráloꞌbó roné ní, akpa kɨ́ sị́ ndóndó, zɨ́a ndáꞌbalúgu roné gɨrí ndéréne do ligá ꞌDị́cị́ ꞌbɨ Lomo. Zɨ́ tụ́ꞌdụ́ ꞌyị e yóko royé kpá ꞌdii kóꞌdụ́ a, zɨ́a ndị́sịné ꞌdódo ledre ꞌbɨ Lomo zɨ́ye. 3 ꞌDódo ledre nɨ aka kpá fú ndéré, zɨ́ Farụsáyo e kɨ́ ngíti géyị ꞌyị ꞌdódo lorụ e lálaógụ ngíti kára, ogụ ndikinɨ́ wo ngbụ́rụ́ kɨ́ méngị ꞌberị. Zɨ́ye ólụ́ye kɨ́ kára máa née ru dongará tụ́ꞌdụ́ ꞌyị ga gére née do óto wo tóroné kóꞌdụ́ Yésụ kenée. 4 Zɨ́ Farụsáyo ga gére née úku ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “Mongụ́ ꞌyị, ogụzé kɨ́ kára ba kóꞌdụ́yị gbékpị́e wá, luyú ledre. Otoomo oꞌdo ꞌbɨ ené kenée zɨ́a ndéréne sóꞌdo ngíti oꞌdo bɨ kpị́ ní. 5 Nɨ mɨékéne zɨ́ze sɨmɨ lorụ bɨ gɨ zɨ́ Mụ́sa ní kɨ́dí, togụ́ kára luyú ledre go káa zɨ́ bɨ kára ba mengị ba yá, ꞌyị e idínɨ́ yóko royé óngbo wo kɨ́ tutú zɨ́a úyuné ꞌdáꞌba. Éyị́ bɨ idízé méngị e kɨ́e ní goó ꞌdi?” 6 Farụsáyo ga gére née ogụnɨ́ eyé zɨ́ Yésụ née kɨ́ mbigí ngbanga wá, gamásoꞌdonɨ́ yị́ eyé mɨsiꞌdi gɨ ro zɨ́ye ꞌdíꞌbi wo.

Zɨ́ Yésụ ndécị́ ené tí, do ndálané ndị́sị éké éyị́ do káṇgá kɨ́ nzisị́lị́ne. 7 Zɨ́ye kpá fú ndị́sị ị́rị́ye kɨ́ Yésụ idí úkulúgu ledre kacɨ́ nduꞌyú bɨ yée nduꞌyúnɨ́ wo kɨ́e ba. Zɨ́ Yésụ sị́kpịlúgu roné ꞌdága zɨ́a úku ledre zɨ́ Farụsáyo ga gére née kɨ́dí, “ꞌYị bɨ owo roné bú bɨlámáne kɨ́dí née ndaá ꞌyị lúyú ledre wá ní, idí ꞌdíꞌbi tutú óngboụ́tụ kára née kɨ́e fị ne.” 8 Zɨ́ Yésụ ndálalúgu roné bi kpá fú ndị́sị éké ledre.

9 Sɨmɨ bɨ Farụsáyo ga gére née uwúnɨ́ ledre bɨ Yésụ uku kenée ní, zɨ́ye báyiyé mbá mɨkékeṛị́a tonó kɨ́ mɨngburokoyé e. Yésụ idíaká kɨ́rɨ́ née go lá dụụ́ ne kára bɨ gáa ogụnɨ́ kɨ́e ba, nɨ go tóro kóꞌdụ́ a nzúó. 10 Zɨ́ Yésụ kpá sị́kpịlúgu roné ꞌdága, zɨ́a úku ledre zɨ́ kára née kɨ́dí, “ꞌYị ga bɨ gáa ba nɨyí goó ꞌda? ꞌYị bɨ idíaká gɨ ro óngboónzó yị́ị ní ndaá?”

11 Zɨ́ kára née úkulúgu ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “Ɨ́ꞌɨ, mongụ́ ꞌyị, kémbị́ ꞌyị ndaá.”

Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́a kɨ́dí, “Bɨlámáne, máꞌdécị amá kpá ngbangayị́ wá, ndéré mu ꞌbe. Tɨ́ lá ndá lolụ lúyú ledre wá.”

12 Zɨ́ Yésụ kpá úku ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Mááyí zɨ́ ꞌyịmaꞌdí e káa zɨ́ bimɨóṇgó ní, gɨ zɨ́a mándị́sị ꞌdódo mbigí ledre ꞌbɨ Lomo zɨ́ye. ꞌYị bɨ ṇguṇgu ledremá go zɨ́a ndị́sịné lódụ́ kacɨ́ma ní, luyú lolụ ledre wá, gɨ zɨ́a ṇguṇgu ledremá go.”

13 Geré zɨ́ Farụsáyo ga gére née úkulúgu ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “Ledre ga bɨ ndị́sị úku yée gɨ do biyị́ ní ndanɨ́ eyé maꞌdíi wá, gɨ zɨ́a ndị́sị mbófo royị́ kɨ́ royị́.”

14 Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Ledre ga bɨ mándị́sị úku yée gɨ do bimá ní nɨyí za mbá maꞌdíi. Gɨ zɨ́a bi bɨ máógụ gɨ doa kpá kɨ́ꞌdí bɨ mááyí ndáꞌbalúgu romá ní máówo bú. Sée, ówosé esé e wá. 15 Ndị́sịsé ꞌdécị ngbanga kɨ́ sómụ́ ledre ꞌbɨ ꞌyịmaꞌdí e do sogo káṇgá ona. Máa, máꞌdécị amá ngbanga ꞌyịmaꞌdí e lá kɨ́ romá wá. 16 Togụ́ mááyí ꞌdécị ngbanga yá, ngbanga bɨ mááyí ꞌdécị a ní nɨ ídí do bɨlámá mɨsiꞌdiné gɨ zɨ́a azé ndị́sị do kị́tị ꞌdécị ngbanga maꞌdáa kɨ́ Babá bɨ kasaogụ máa ní. 17 Ówosé bú bɨlámáne sɨmɨ lorụ bɨ Mụ́sa ekéomo ní, kɨ́dí togụ́ ꞌyị e gbre ukunɨ́ kúrúye go mbá kị́éꞌdo gɨ ro ledre yá, ledre née nɨ go maꞌdíi. 18 Mándị́sị tóro sogo ledre ga bɨ mándị́sị úku yée ní gɨ zɨ́a máówo bú nɨyí mbá maꞌdíi ledre e. Babá bɨ kasaogụ máa ní owo kpá bú kɨ́dí ledre ga bɨ mándị́sị úku yée ní, nɨyí mbá maꞌdíi ledre e.”

19 Zɨ́ Farụsáyo ga gére née ndúꞌyú wo kɨ́dí, “ꞌBụyị́ bɨ úku ledre a née nɨ ꞌda?”

Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Ásé ówo Babá maꞌdáa lárá káa be ꞌdi bɨ ngárá ówosé máa wá ní. Idí ówosé máa bo, káa bɨ ówosé Babá kpá go.” 20 Née ledre ga bɨ Yésụ uku yée zɨ́ Farụsáyo e sɨmɨ bɨ nɨ ndị́sị ꞌdódo ledre zɨ́ ꞌyị e do ligá ꞌDị́cị́ ꞌbɨ Lomo ní. Yésụ maꞌdáa ndịsị kóo gbóo kɨ́ gbété bɨ otonɨ́ zɨ́ ꞌyị e ndị́sị ónzó késị́ sɨmɨ a káa do tákpásị́lị́ ní. Abú ꞌyị ga bɨ nɨyí okó ro Yésụ maꞌdáa ní nɨyí kóo ore yá, ꞌyị bɨ kị́éꞌdo gɨ dongaráye zɨ́a óto sị́lị́ne ro Yésụ gɨ ro ꞌdíꞌbi wo ní ndaá. Gɨ zɨ́a sịndị́ kadra ꞌbɨ ꞌdíꞌbi wo utúasá aka gɨ zɨ́ Lomo wá.

21 Gɨ do kacɨ́ ledre máa wo née ní, zɨ́ Yésụ úku ledre zɨ́ mɨngburoko ꞌyị ga bɨ ꞌbɨ Yụ́da e née kɨ́dí, “Máúku zɨ́se maꞌdíi, sịndị́ kadra amá nɨ ógụ zɨ́ma ótoómosé e, ásé gámásóꞌdo máa má útúásásé ndíki máa wá, zɨ́se úyusé nyé kɨ́ mɨlúyú ledre rosé gɨ zɨ́a Lomo otoomo ené lúyú ledre esé e wá.”

22 Zɨ́ mɨngburoko ꞌyị ꞌbɨ Yụ́da ga gére née tónó ódroyé dengbị́ye kɨ́dí, “Uku née za cụ́ ledre. ꞌBɨ ené bi bɨ nɨ ndéré doa utúasázé ógụ doa wá née ꞌbɨé bi máa wo be ꞌdi? ꞌBúó nɨ úfu roné mɨúfu tée?”

23 Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Ndị́sịsé lúrú máa komosé káa zɨ́ éyị́ bɨ mááyí gɨ do sogo káṇgá ona ní, ɨ́ꞌɨ, mándá ꞌbɨ amá gɨ ona wá, mááyí yị́ amá gɨ komo ere. Née sị́ ledre bɨ sómụ́ ledre ezé ndíkí kése gɨ zɨ́a wá ní. 24 Káa zɨ́ bɨ máúku máyá ásé úyu sɨmɨ lúyú ledre ní, ꞌbúó togụ́ ṇgúṇgusé ledremá go, kɨ́dí mááyí máa ꞌyị bɨ Lomo kasaogụ wo gɨ komo ere ní, togụ́ kenée wá ásé úyu mbá kɨ́ lúyú ledre rosé gɨ zɨ́a Lomo otoomo ené lúyú ledre esé e wá.”

25 Zɨ́ ꞌyị ga gére née úkulúgu ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “Ndị́sị úku ledre kenée, áyí eyị́ kú náambi?”

Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Ásé ndúꞌyú máa kenée lárá káa be ꞌdi, mátónó úku ledre gɨ romá zɨ́se ba cakaba? 26 Tụ́ꞌdụ́ ledre e nɨyí bo taramá gɨ ro úku yée ꞌdécị ngbangasé kɨ́e gɨ zɨ́ mɨméngị ledre esé. Abú ndotó, mááyí úku zɨ́se dụụ́ ledre ꞌbɨ ꞌyị bɨ ukuiꞌbí taramá, zɨ́a kásaógụ máa kɨ́e ní. Ledre ga bɨ ꞌyị maꞌdáa ukuiꞌbí yée zɨ́ma ní, nɨyí mbá maꞌdíi gɨ zɨ́a ndaá ꞌbɨ ené ꞌyị ṛanga wá.”

27 ꞌYị ga gére née owonɨ́ eyé bɨ kɨ́dí Yésụ ndịsị úku zɨ́ye née ledre ꞌBụné Lomo komo ere ní wá. 28 Zɨ́ Yésụ úku ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Máówo bú sịndị́ kadra nɨ ógụ zɨ́se ṇgúṇgu ledre ga bɨ máúku yée zɨ́se ní. Ledre maꞌdáa nɨ méngị roné sɨmɨ bɨ togụ́ phéphésé máa Owụ́ ꞌbɨ ꞌYịmaꞌdí goó do mɨngbúngbu kágá, zɨ́se sị́kpị máa kɨ́e ꞌdága ní. Babá yeme ledre ga gére née ne zɨ́ma úku yée zɨ́se née. 29 Babá bɨ kasaogụ máa ní nɨ kɨ́ma kɨ́ rokinyi, nɨ ndị́sị íꞌbí rokoꞌbụ zɨ́ma kacɨ́ kadra mbá, gɨ zɨ́a mándị́sị méngị dụụ́ ledre ga bɨ ili yée ní.” 30 Zɨ́ tụ́ꞌdụ́ ꞌyị ga bɨ ore ní ị́nyịyé mbá ṇgúṇgu ledre Yésụ gɨ zɨ́ ledre bɨ uku née ní kɨ́dí maꞌdíi, Lomo kasaogụ wo ne.

31 Zɨ́ Yésụ kpá úku ngíti ledre zɨ́ Yụ́da ga bɨ ṇguṇgunɨ́ ledre ené née kɨ́dí, “Togụ́ lányásé tɨ́ fú ro ledre ga bɨ mándị́sị ꞌdódo yée zɨ́se ní yá, ásé ídí mbigí ꞌyị lódụ́ kacɨ́ amá e. 32 Zɨ́se ówo maꞌdíi ledre ꞌbɨ Lomo, zɨ́ mɨmbéꞌdesé ídíne vịị, lúrúsé lolụ rosé káa zɨ́ owụ́kụlụ́ e wá.”

33 Zɨ́ ledre bɨ Yésụ uku née útúne sɨmɨ manda ꞌbɨ Yụ́da ga gére née geré vuu bɨsinyíne, zɨ́ye úku ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “Née ndaá ledre bɨ áyí úku a zɨ́ze ní wá. Tɨ́ bɨ ndịsịzé ona ní ndazé owụ́kụlụ́ ꞌbɨ ngíti géyị ꞌyị e wá. Odụ mongụ́ ꞌyị ezé dụụ́ kị́éꞌdo bulúnduzé bɨ Abarayáma ní. Áyí ndólo ịrị owụ́kụlụ́ e dozé lárá a káa be ꞌdi?”

34 Yésụ ya zɨ́ye ní, “Máúku zɨ́se zaá maꞌdíi, ꞌyị bɨ ndịsị lúyú ledre ní, nɨ go owụ́kụlụ́ ꞌbɨ lúyú ledre. 35 Owụ́kụlụ́ ꞌdiꞌbi ené ꞌbe kacɨ́ mị́ngị́ ꞌbe wá. Mbigí owụ́ ꞌbɨ mị́ngị́ ꞌbe ndịsị yị́ ené ꞌdíꞌbi ꞌbe ne kacɨ́ ꞌbụné. 36 Máa Yésụ bɨ mbigí Owụ́ ꞌbɨ Lomo ní, togụ́ máꞌdíꞌbióyó lúyú ledre máa gɨ rosé yá, ásé útúásá kacɨ́ komo Babá, ꞌdoꞌdo lolụ sée wá. 37 Máówo bú bɨlámáne kɨ́dí ásé bulúndu Abarayáma. Abú kenée ndotó, zɨ́se ásisé ꞌduꞌdorụ́ kɨ́ ṇgúṇgu ledre ga bɨ mándị́sị ꞌdódo yée zɨ́se ní. Zɨ́se yéme rosé drú gɨ ro úfu máa. 38 Nɨ kenée maꞌdíi, ndị́sịsé méngị née ledre ga bɨ ꞌbụsé Satána ndịsịnɨ́ ꞌdódo yée zɨ́se ní. Nɨ gɨ romá kpá kenée, mándị́sị ꞌdódo zɨ́se ba ledre ga bɨ Babá ꞌdódo yée zɨ́ma ní.”

39 Zɨ́ ꞌyị ga gére née kpá úkulúgu ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “Maꞌdíi, azé bulúndu Abarayáma.”

Yésụ ya zɨ́ye ní, “Idí ídísé ba tɨ́ bulúndu Abarayáma maꞌdíi ní, káa bɨ ásé ndị́sị ba méngị ledre ga bɨ ꞌbɨ Abarayáma ní. 40 Lúrúsé aka nda bɨ ílisé úfu máa gɨ zɨ́a bɨ mándị́sị ꞌdódo ledre ꞌbɨ Lomo zɨ́se ní. Abarayáma ili ené kóo úfu ꞌyị bɨ ndịsị ꞌdódo ledre ꞌbɨ Lomo ní wá. 41 Gɨ zɨ́ kéyị née, zɨ́se ndị́sịsé méngị dụụ́ ledre ga bɨ ꞌbụsé Satána ndịsịnɨ́ ꞌdódo yée zɨ́se ní.”

Gɨ zɨ́ ledre bɨ Yésụ uku née, zɨ́ Yụ́da ga gére née úkulúgu ledre kɨ́dí, “Ndá úku ledre kenée wá. Lúrú zée íri káa zɨ́ éyị́ bɨ azé gɨ ꞌdí sogo ní? ꞌBụzé nɨ dụụ́ kị́éꞌdo Lomo.”

42 Yésụ ya zɨ́ye ní, “Togụ́ maꞌdíi Lomo nɨ tɨ́ ꞌBụsé yá, káa bɨ ótosé ꞌbúma go gɨ zɨ́a Lomo maꞌdáa kasaogụ máa née dongaráse. 43 Ledre ga bɨ mándị́sị ꞌdódo yée zɨ́se ní ówosé éyị́ bɨ útúásásé ówoyéme a gɨ zɨ́a wá ní bú? Gɨ zɨ́a bɨ ásisé mɨási kɨ́ índi mbílíse gɨ ro ledre ga bɨ mándị́sị ꞌdódo yée zɨ́se ní. 44 Máúku zɨ́se, ásé owụ́ ga bɨ ꞌbɨ ngére ꞌbɨ bɨcayi lomo e ní. Née sị́ ledre bɨ ndị́sịsé méngị dụụ́ ledre ga bɨ ꞌbɨ ené ní. Tɨ́ bɨ ngére ꞌbɨ bɨcayi lomo e nɨ née, ndaá cóngó ꞌyị wá. Odụ ledre ené dụụ́ ṛanga kɨ́ úfu ꞌyị e. 45 Mándị́sị ꞌdódo zɨ́se dụụ́ maꞌdíi ledre e, gɨ zɨ́a bɨ ngárá ílisé esé maꞌdíi wá ní, zɨ́se ndị́sị ásisé gɨ ro ꞌdódo ledre amá. 46 ꞌYị nɨ bo kị́éꞌdo gɨ dongaráse nɨ kụ́ꞌdụ sị́lị́ne romá ya málúyú ledre go? Ndaá. Sara togụ́ ꞌyị ndaá ní, ílisé ṇgúṇgu maꞌdíi ledre ga bɨ mándị́sị ꞌdódo yée zɨ́se ní wá ní gɨ ro ꞌdi? 47 Owụ́ ga bɨ ꞌbɨ Lomo ní, nɨyí méngị dụụ́ ledre ga bɨ ꞌbɨ ꞌbụyé Lomo ní. Ledre ꞌbɨ Lomo bɨ mándị́sị ꞌdódo a zɨ́se ní, ílisé ṇgúṇgu a wá gɨ zɨ́a ásé yị́ esé owụ́ ga bɨ ꞌbɨ Satána ní.”

48 Zɨ́ Yụ́da ga gére née úkulúgu ledre zɨ́ Yésụ bɨsinyíne kɨ́dí, “Éꞌe, ábuwá ndaá gɨ sɨmɨ kúfúze Yụ́da e wá maꞌdíi. Áyí ꞌyị gɨ sɨmɨ Samáriya sɨmɨ doyị́ sinyí go mɨsínyí gɨ zɨ́ dokéké.”

49 Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Ɨ́ꞌɨ, dokéké ndaá ꞌbɨ ené sɨmɨmá wá. Mándị́sị yị́ amá óto úndru Babá gɨ zɨ́ kéyị née, zɨ́se ndị́sịsé úkucáyi máa. 50 Máíli amá máa kɨ́dí, ꞌyị e idínɨ́ ndị́sị óto úndrumá ní wá. Babá bɨ kasaogụ máa ní ili yị́ ené ne kɨ́dí ꞌyị e idínɨ́ ndị́sị óto úndrumá. Mengị ledre née kenée gɨ zɨ́a nɨ ne kɨ́ rokoꞌbụ ꞌbɨ ꞌdécị ngbanga zɨ́ne. 51 Máúku zɨ́se maꞌdíi, togụ́ ꞌyị ṇguṇgu ledre ga bɨ mándị́sị ꞌdódo yée zɨ́se ba ní, ꞌyị née uyu ené wá.”

52 Yụ́da e ya zɨ́a ní, “Maꞌdíi, owoyemezé go kɨ́dí sɨmɨ doyị́ sinyí go mɨsínyí gɨ zɨ́ dokéké. Bulúnduzé Abarayáma kɨ́ mɨngburoko nébị ga kóna ní uyunɨ́ go mbá, zɨ́yị úku ledre yá togụ́ ꞌyị ṇguṇgu ledre eyị́ yá, uyu wá? 53 Áyí náambi zɨ́yị úku ledre kenée ní? Bulúnduzé Abarayáma kɨ́ nébị ga bɨ kóna uyunɨ́ ní, rómo doyé kɨ́ ꞌdi?”

54 Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Togụ́ mámbófo romá kɨ́ romá yá, moko ndaá sɨmɨ a wá. Babá bɨ úkusé ledre a kɨ́dí nɨ kpá Lomo esé ní iline kɨ́dí ꞌyị e idínɨ́ ndị́sị mbófo máa. 55 Maꞌdíi ówosé esé Lomo wá. Máówoyéme wo dụụ́ máa. Née sị́ ledre bɨ mándị́sị óto úndrua gɨ zɨ́a ní. Togụ́ máúku máyá máówo wo wá yá, mááyí go kpá ꞌyị ṛanga káa zɨ́ sée ní. 56 Bulúndusé Abarayáma ndịsị kóo óto komoné kacɨ́ma gɨ ro mɨógụmá káa do mongụ́ sáká éyị́ zɨ́ ꞌyịmaꞌdí e. Sɨmɨ bɨ owoyeme sịndị́ kadra ꞌbɨ mɨógụmá ní, zɨ́a kóo ídíne kɨ́ mongụ́ rokinyi.”

57 Zɨ́ mɨngburoko ꞌyị ꞌbɨ Yụ́da ga gére née úku ledre zɨ́ Yésụ kɨ́dí, “ṛifu mɨṛífu, sɨmɨbi ogụ aka doyị́ cị́ gbre doa sokó (50) kpá wá, zɨ́yị úku ledre yá, ówosé rosé kɨ́ Abarayáma bú?”

58 Zɨ́ Yésụ úkulúgu ledre zɨ́ye kɨ́dí, “Máúku zɨ́se maꞌdíi, Abarayáma nɨ owụ́. Nɨyí ndíki wo ní, mááyí yị́ amá kóo kú goó bo.” 59 Zɨ́ mɨmbéꞌde Yụ́da ga gére née ésị́ne, zɨ́ye ꞌdíꞌbi tutú e gɨ ro óngbóónzó Yésụ kɨ́e. Sɨmɨ bɨ Yésụ lurú ledre née kenée ní, zɨ́a ụ́cụ yị́ ené lị́lịné gɨ do ligá ꞌDị́cị́ ꞌbɨ Lomo gɨ ore ꞌdáꞌba.