Nkalaŋ ḿ bwâm ḿme Yesuɛ ngáne
Lukasɛ
átélé
Ndibned ń kálag
Nkalaŋ ḿ bwâm ḿme Yesuɛ ngáne Lukasɛ átélé ńlûmte Yesuɛ ngáne Nsoodɛ awě Dyǒb dénhɔ̄bpē aá mɔ́ɔ̄lōmē bad bé Israɛl. Lukasɛ ahɔ́bé aá Edəə́dəŋ é Dyǒb chɔ́ɔ épwɛ́dé Yesuɛ âpɛɛn nkalaŋ ḿ bwâm wɛ́ɛ betóótōkɛ̄ bé bad. Ḿmɛ́n nkalaŋ ḿbude ahɔ́b tə̂ŋgɛne eʼboŋ bé nlém ábɛ Yesuɛ álûmtɛɛ́ bad. Á mbooted menyiŋge ményínnédé áde ehə́ŋgé ébídé tə̂ŋgɛne epɛ éche Yesuɛ, ményínnéd-tɛ á asóg áde Yesuɛ ápúmmé ádyōb. Mekan ḿme Lukasɛ ákóó awéd áte médíi: mekáne, Edəə́dəŋ éche Ésáá, mekan ḿme bebaád bébɛ́lé átîntê e nsɔ́n ḿme Yesuɛ ne alagsɛn áde Dyǒb álagsanné bad mbéb.
Lukasɛ abádé mekan áte wɛ́n ḿme médé áyə̄l e ḿmɛ́n nkalaŋ ḿ bwâm děmpɛn (Nɔ̌n eʼpɛd éʼbɛ ne ntóób á nkabtéd).
Nkabtéd ń kálag
Ndibned 1.1-4
Echyáa éche Jɔnɛ, Ndusɛnɛ ne éche Yesuɛ 1.5-2.52
Nsɔ́n ḿme Jɔnɛ, Ndusɛnɛ 3.1-20
Edusɛn ne mekəgsɛn ḿme Yesuɛ 3.21-4.13
Nsɔ́n ḿme Yesuɛ á Galilia 4.14-9.50
Nsɔ́n ḿme Yesuɛ áde áhídté á Galilia âpɛ á Jerusalɛm 9.51-19.27
Eʼpun bé asóg ábe Yesuɛ á Jerusalɛm ne bɛnbɛn ne á Jerusalɛm 19.28-21.38
Akáad áde békáádté Yesuɛ ne eche kwééd 22-23
Mpuu ḿme Sáŋgwɛ́ɛ́, alúmed áde ánlūmēdtē bad yə̌l ne ḿme mpume 24.1-53
1
1 Á-Tiofilos, mod a edúbé, ekud é bad ékétēd póndé âtel mekan ásē, ḿme mébɛ́nlédé átîntê eʼ syánē. 2 Bétélé melemlem ngáne dénwōgkē wɛ́ɛ bad ábe bénnyīnɛ̄n mɔ́ dǐd se á mbooted, békalé-ʼɛ Eyale é Dyǒb. 3 Né-ɔɔ́, ntóó ḿmɛ́n mekan ahɛd áte se á mbooted, nnyíné-ʼɛ nɛ́n mɛɛ́ ébóó mɛ́mpē ńtēd póndé, ńtele wɛ mekan ásē ahɔ́g-ahɔ́gɛ̄. 4 Nɛ́n dɛ́bɛ̌l wɛɛ́chem mbále tə̂ŋgɛne mekan ḿme émáá abíi.
Ángɛl epiídé Sakaria
5 Á póndé eche Hɛrɔdɛ ábédé kə̂ŋ e Judeya, mod nhɔ́g ambɛ́ bán Sakaria. Sakaria abédɛ́ɛ prisɛ á nchoo ḿme Abiyaa. Mwaád ambɛ́ dǐn bán Elisabɛtɛ. Mɔ́ ámpē abédɛ́ɛ ngɔn e túmbé eche Arɔnɛ. 6 Aloŋgé áde bɔ́ mwaád dēmbɛ̄ bwâm áʼsō éʼ Dyǒb. Béhídéʼáá mbéndé éche Sáŋgwɛ́ɛ́ ésyə̄ə̄l. 7 Boŋ bénkênwálɛ́ɛ́ mwǎn ké nhɔ́g áyə̄le Elisabɛtɛ abédé ekɔm. Bɔ́ bad bébɛ bêmmǎd-tɛ achun.
8 Bɔɔb-pɔɔ́, áde póndé e nsɔ́n e nchoo ḿme beprisɛ ḿme Sakaria bɔ́ épédé áte, ankɛ̌ nsɔ́n ḿme prisɛ abɛl á Ndáb-e-Dyǒb epun ehɔ́g. 9 Mɔ́-ʼaá bêmpwɛdté âsɔ̄l á Ndáb-e-Dyǒb âbɛle Sáŋgwɛ́ɛ́, âhyáad eʼtwɛ́, ngáne nsɔ́n ḿme prisɛ ńhɛ́dnádtáá. 10 Áde áhyâŋtɛɛ́ eʼtwɛ́, ndun e mod embɛ́ ámbīd e ebwɔ́g, békânneʼ.
11 Hɛ̂ dɔ́ɔ ángɛl e Sáŋgú épíídé mɔ́, etyéém mɔ́ á pɛd e ekáá émbáá bɛnbɛn ne menyán mé eʼtwɛ́. 12 Anyín áde Sakaria ányíné ángɛl, yə̌l enkɔ́m mɔ́ áte, mbwɔ́g ménkōb-pɛ mɔ́ bwâmbwam. 13 Dɔ́ɔ ángɛl élâŋgɛɛ́ mɔ́ aá, “Á-Sakaria, weebááʼ. Dyǒb áwógé wɛ mekáne. Né-ɔɔ́, awǒŋ mwaád Elisabɛtɛ, ǎchyāā mwǎn. Échuu ane mwǎn dǐn wɛɛ́ Jɔnɛ. 14 Anɛ́n mwǎn ǎwōgēd wɛ menyiŋge. Ndun e mod ámpē ěwōg menyiŋge é echyáa échē. 15 Ébɛ̄ nɛ̂ áyə̄le ane mwǎn ǎbɛ̄ ndəle a mod áʼsō éʼ Sáŋgú. Eetə̂ŋgɛnɛɛ́ nɛ́ɛ ámwágkē mǐm ḿme méwag, káa chǒm ké échě éwúú áte. Edəə́dəŋ éche Ésáá élōn mɔ́ áte se á ncháátɛ́n. 16 Ǎtiméd bad bé Israɛl nlém ámbīd wɛ́ɛ Sáŋgwɛ́ɛ́ awě adé ádab Dyǒb. 17 Ǎbɛ̄ áʼsō boŋ Sáŋgwɛ́ɛ́ ápag. Ǎwōŋ-ʼɛ edəə́dəŋ ne ngíne melemlem ngáne nkal éʼdəə́dəŋ Elaijaa aʼbɔɔ́d ánwōŋgē. Ǎchěd bad nlém á abum, âbɛl bad bɔ́ɔbɛ bǎn bétim ásē. Ǎbɛ̌l bad ábe béwúɛ́né Dyǒb nló áte, béhəŋlɛ́n, béwóŋ debyɛ́ɛ́ nɛ́ɛ bad ábe bétyéeme áʼsō éʼ Dyǒb. Né-ʼaá áboŋsɛ́nné epɛ éche Sáŋgwɛ́ɛ́.” 18 Sakaria ansɛdéd ángɛl aá, “Cheé élûmte mɛ nɛ́n bán ádɛ́n akan áde éhɔ́bé dɛ́bɛnléd? Mměn mmaá achun. Awêm mwaád-tɛ ámpē amaá kɔ̂d atóm.” 19 Dɔ́ɔ ángɛl étimtanné mɔ́ aá, “Ndíī Gabriɛlɛ, mésɛ́nzɛ ḿme mébɛnle Dyǒb nsɔ́n. Dyǒb álómé mɛ áwōŋ, âláa wɛ ḿmɛ́n nlébtéd ḿ bwâm. 20 Bɔɔb-pɔɔ́, ngáne wéēdūbpɛɛ́ dyam áde ńhɔ́bé, wɛ̌kwɛ̌ ebóbé kə́ə́ŋ ne póndé echě mam mésyə̄ə̄l ḿme ńláŋgé wɛ mɛ́lōnnē. Mekan mésyə̄ə̄l mɛ́bɛnléd-tɛ á póndé echě métə́ŋgɛ́né abɛnled.”
21 Ene póndé esyəə́l bad bésínéʼáá Sakaria ámbīd ebwɔ́g, bényāgēʼ chǒm éche ékə́ə́ boŋ ápɛ̄ abem á Ndáb-e-Dyǒb-te nɛ̂. 22 Áde ábídé áwed, eéhɛleʼaá dyamdyam ahɔ́b áwāb. Dɔ́ɔ béchémé nɛ́n bán, anyíné ndɔ́g á Ndáb-e-Dyǒb. Mekáá mɔ́ɔ álúmtánnáá bɔ́, ésebán ahɛle dyam ahɔ́b.
23 Póndé e nsɔ́n echě Sakaria emaá-ʼaá áte, asú á ndáb. 24 Ámbīd e póndé mwaád ambɛ́ nkog. Ankoó yə̌l á ndáb-te á etûn é ngɔn étáan. 25 Anhɔ́b aá “Kə́ə́ŋ ne á asóg Sáŋgwɛ́ɛ́ abɛ̌nlé mɛ ádɛ́n. Awógé mɛ ngɔl, ahúdé-ʼɛ mɛ eʼsôn áyə̄l átîntê e ábêm bad.”
Ángɛl epiídé Maria
26-27 Ádě dyěm áde Elisabɛtɛ ádíí ngɔn ntóób, Dyǒb dénlōm ángɛl Gabriɛlɛ á dyad á Nazarɛt, á aloŋ á Galilia, wɛ́ɛ ngɔndérɛ pɔ́g bán Maria. Maria enkêmbííʼɛ́ mwɛnchóm. Mod ankií mɔ́ awe béchə́géʼáá bán Josɛbɛ. Josɛbɛ ambíd á túmbé echě Kə̂ŋ Dabidɛ. 28 Áde ángɛl étáné Maria enhɔ́b aá, “Á-Maria, nsaŋ ḿbɛ̂ ne wɛ! Edíī mmwaád awě akudé mendɛ ne Dyǒb. Titɛ́ɛ Dyǒbɛ adé ne wɛ.” 29 Nɛ́n dêntagéd Maria á mewêmtɛn-tê bwâmbwam. Akɔ̌gláádtáá á nlém-tê âbíi chǒm éche ene nyaa e melɛntɛn éhɛle élûmteʼ. 30 Dɔ́ɔ ene ángɛl élâŋgɛɛ́ mɔ́ aá, “Á-Maria! Weebááʼ, nsimé ń Dyǒb ńdé ne wɛ. 31 Ébíi wɛɛ́, mɔ́ɔ̄bɛ̄ nkog. Wɛ̌chyāā mwǎn a mwɛnchóm. Échuu mɔ́ dǐn wɛɛ́ Yesuɛ. 32 Ane mwǎn ǎbɛ̄ ndəle a mod. Bɛ́chə̌g mɔ́ bán, Mwǎn a Dyǒb á Ngum. Titɛ́ɛ Dyǒbɛ mwěn ǎbɛ̌ mɔ́ atii dé nkamlɛn áde sáá ambáá Dabidɛ. 33 Mɔ́ ǎkamlɛ́n abum á ndáb áde Jakɔbɛ á ngíndé ne á ngíndé. Nkamlɛn ḿme méewóŋgé asóg.” 34 Hɛ́ɛ Maria ásɛdtɛɛ́ ángɛl nɛ aáken, “Chán ńhɛle nchyáá mwǎn áde méēbīīʼɛ́ mwɛnchóm?” 35 Ene ángɛl enkwɛntɛ́n mɔ́ aá, “Edəə́dəŋ éche Ésáá épií wɛ. Ngum e Dyǒb ěkūdtɛ̄n wɛ. Né-ɔɔ́, mwǎn awě asáá, awě wɛ́chyāāʼɛ́, ǎchəgnéd bán Mwǎn a Dyǒb. 36 Bíí wɛɛ́, Elisabɛtɛ, mwǎnyoŋ a túmbé pɔ́g, mɔ́mpē adé nkog á eʼchun-tê. Mɔ́ awě bénhɔ̄bpē bán adé ekɔm, adé dyěm bɔɔb ngɔn ntóób. 37 Édé nɛ̂ áyə̄le dyamdyam déesaá áde átómé Dyǒb áte.” 38 Hɛ́ɛ Maria áhɔ́bɛɛ́ aá, “Ndíī mbəledɛ awe Sáŋgwɛ́ɛ́. Ébɛ̂ ne mɛ ngáne éhɔ́bé.” Dɔ́ɔ ene ángɛl étɛ́dté mɔ́ boŋ ékag.
Maria akií wɛ́ɛ Elisabɛtɛ
39 Ḿmê mesú měn, Maria anlǎd yə̌l ne mehɛ́l mésyə̄ə̄l, ákɛ̄ á dyad á Juda ahɔ́g áde ádé á eʼkone-tê. 40 Áde ápédé áwed, ansɔ́l á ndáb echě Sakaria, álɛ̄lēd Elisabɛtɛ. 41 Awóg áde Elisabɛtɛ áwógé Maria ḿme melɛntɛn, mwǎn anhɔ́bnéd Elisabɛtɛ á abum-tê. Edəə́dəŋ éche Ésáá êmpií mɔ́. 42 Dɔ́-ʼaá álâŋgɛɛ́ Maria ne esaád é ngíne nɛ́n aá, “Nnam ḿbɛ̂ ne wɛ átîntê bebaád bésyə̄ə̄l. Nnam ḿbɛ̂ ne mwǎn awe wɛ́chyāāʼɛ́. 43 Chán ébɛ́nlédé éche mɛmɛ ńkúdé échɛ́n edúbé? Chán nyaá awe Sáŋgwɛ́ɛ́ áhɛle áhyɛ áwêm-é? 44 Awóg áde ńwógé ḿmôŋ melɛntɛn, mwǎn ahɔ́bté mɛ yə̌l á abum-tê ne menyiŋge. 45 Dyǒb ánámté wɛ áyə̄le edúbpé nɛ́n wɛɛ́, dyam áde Sáŋgwɛ́ɛ́ áláŋgé wɛ dɛ́bɛnléd.”
Ngəse echě Maria
46 Hɛ́ɛ Maria áhɔ́bɛɛ́ aá,
“Nkêmte Sáŋgwɛ́ɛ́ ne nlém ḿmêm ńsyə̄ə̄l,
47 edəə́dəŋ échêm ámpē éwógne Dyǒb menyiŋge. Mɔ́ adé awêm mod a eʼsoósoŋ.
48 Áyə̄le achemé mɛ awě ndé awe mwǎ mbəledɛ ngɛ̂n. Bootya bɔɔb, âkɛ áʼsō, nyoŋgɛl e bad tɛ́ɛ́ ěhɔ̄b bán, ńdé mmwaád awě Dyǒb ánámté.
49 Dyǒb á Ngum abɛ̌nlé mɛ ndəle a akan. Mɔ́ adé ane awě asáá.
50 Ngɔl echê ěbɛ̄ nyongɛl ne nyongɛl e bad tɛ́ɛ́, ámīn e kénzɛ́ɛ́ awě abage mɔ́ edúbé.
51 Abɛlé ndəle a akan ne éche ekáá chěn. Apuúdtédé bad ábe bédé kúmbe mewêmtɛn áte.
52 Ahúdé benkamlɛnɛ áwāb metii mé nkamlɛn, boŋ achə́gté bad ábe bésúdté yə̌l.
53 Akódté bad ábe bétagne nzaa ne kəse é bwěm, boŋ anané bad ábe bébúdé awóŋ aá bésūɛʼ ne mekáá mé ngɛ̂n.
54-55 Akǎmtɛ́né âlóned akag áde ámbɛɛ́ ábɛ̄d betaa, bootya Abrahamɛ ne ḿmē mbyaa ńsyə̄ə̄l kə́ə́ŋ ne á ngíndé. Né-ɔɔ́, awóŋgɛ́né ábē bembəledɛ, bad bé Israɛl.”
56 Ámbīd e nɛ̂, Maria andyɛɛ́n Elisabɛtɛ ngɔn éláán, boŋ ásūɛ̄ʼ ámbīd.
Echyáa éche Jɔnɛ Ndusɛnɛ
57 Ámbīd e póndé, eʼwɛ éʼ mwǎn bénkōb Elisabɛtɛ. Anchyáá mwǎn a mwɛnchóm. 58 Túmbé echê ne bad ábe bɔ́bɔ̄ɔ bédyɛ́ɛ́ʼáá abwɔ́g ahɔ́g, bénsōŋtɛ̄n nɛ́n bán Sáŋgwɛ́ɛ́ ábagé mɔ́ sáŋkalaa a nsimé, bɔ́mpē béwóg menyiŋge. 59 Mbwɛ mé asóŋ-á-yə̌l (ámbīd e eʼpun waam) áde béhyédé mwǎn ayag, béhɛ́déʼáá mɔ́ dǐn áde sáá achuu bán Sakaria. 60 Dɔ́ɔ nyaá áhɔ́bɛɛ́ aá, “Aáy! Dǐn dɛ́bɛ̄ɛ̄ mɔ́ bán Jɔnɛ.” 61 Hɛ́ɛ bétimtanné mɔ́ bán, “Modmod eésaá áwoŋ túmbé-te awě awóó ádé dǐn.” 62 Né-ɔɔ́ bênhəgtɛ́n Sakaria á mekáá mîn âhɛd áte ngáne ádə́ə́ mwǎn dǐn achuu. 63 Hɛ́ɛ áhə́gtɛ́né ne mekáá aá bépiined mɔ́ abámbé. Antěl áhed aá, “Dǐn ádíī mɔ́ bán Jɔnɛ.” Anyín áde bad bényíné nɛ̂, menyáké mékōb bɔ́. 64 Ábwɔ̄g-ábwɔ̄g, ehɔ́b énsālē mɔ́ á nsəl, ábootéd-tɛ dyam ahɔ́b ámpē, ákēmtē-ʼɛ Dyǒb. 65 Nɛ́n dénkōbēd bad bésyə̄ə̄l ábe bébédé áhed mbwɔ́g, békɛɛné nkalaŋ hǒm ásyə̄ə̄l á myad mé eʼkone á aloŋ á Judeya. 66 Mod tɛ́ɛ́ awě anwóg ádɛ́n akan, ankoó dɔ́ á nlém-tê. Bésɛdté bánken, “Ebə́l é mod éhéé anɛ́n mwǎn ábɛ̄ɛ̄-yēē?” Bésɛ́dtéʼáá nɛ̂ áyə̄le bémbīī nɛ́n bán Dyǒb ádé ne ane mwǎn.
Ngəse echě Sakaria
67 Bɔɔb-pɔɔ́, Edəə́dəŋ éche Ésáá émpií sɛ́ɛ mwǎn, Sakaria. Hɛ́ɛ ábóótédé mam ahɔ́bted, ahɔ́bé aá,
68 “Mekɛnag mébɛ̂ ne Sáŋgwɛ́ɛ́, Dyǒb á bad bé Israɛl.
Békɛn Dyǒb áyə̄le ahyedé ábē bad anyen ásē, akɔ̌dté-ʼɛ bɔ́.
69 Akwǒgté ngum a mod á abum á ndáb áde awě mbəledɛ Dabidɛ, mɔ́ɔchoód syánē.
70 Seʼ bɔɔ́d ansɔ́n bekal béʼdəə́dəŋ, alóm bɔ́ aá béhɔ́b bán,
71 Mɔ́ɔ̄soŋ syánē á mekáá mé bad bé ekɔyí ábe syánē, ne bad ábe békɔ́ɔ́ syánē.
72 Nɛ̂ dɔ́ɔ Dyǒb álûmtɛɛ́ ngɔl eche ánhīīʼɛ́ ábɛ̄d betaa akag. Né-ʼaá ákámtɛ́né ḿmē melɛ̌,
73 nɛ́dē melɛ̌ ḿme ámmwɛ̄ɛ̄ ne awɛd sáá ambáá Abrahamɛ.
74 Anhɔ́b aá mɔ́ɔ̄madté syánē asoŋ á mekáá mé bad bé ekɔyí ábe syánē,
boŋ déhɛl mɔ́ abɛle ésebán debáaʼ.
75 Dɛɛ́bɛnlé mɔ́ póndé eched ne nlém ḿme ńsáá ne mbɛltéd ḿme ńdé ngáne Dyǒb áhɛdɛɛ́,
á aloŋgé ádɛ̄d ásyə̄ə̄l.
76 Wɛ-ɔɔ́, a-mwǎn, bɛ́chə̌g wɛ bán nkal éʼdəə́dəŋ awě Dyǒb á Ngum.
Wɛ-ʼaá wɛ̌sēbē Sáŋgwɛ́ɛ́ áʼsō, âboŋsɛn mɔ́ nzii echě ábwɛɛ́ áte.
77 Wɛ̌bɛ̌l ábē bad bébíí nɛ́n bán, Dyǒb áchóŋté bɔ́ áyə̄le álágsɛ́né bɔ́ ḿmab mbéb.
78 Nɛ́n dɛ́bɛnléd áyə̄le ngɔl e Dyǒb ne ábē eʼboŋ bé nlém.
Ene ngɔl chɔ́-ʼaá ěkə̌ŋ eʼnyínɛn bé ekíde ábě éʼbídé ámīn éʼpiinéd syánē eʼsoósoŋ.
79 Né-ɔɔ́ bad ábe bédé á ehíntɛ́n-tê, ne á nsəl ń soŋ, bɛ́kǔd eʼnyínɛn bé eʼkíde.
Syánē-ʼɛ dɛɛ́kǔd debyɛ́ɛ́ áde álûmte syánē nzii echě epɛɛne aloŋgé dé nsaŋ.”
80 Jɔnɛ ankwǒg, edəə́dəŋ é Dyǒb ébɛ̄-ʼɛ mɔ́ ngíne. Andyɛ̌ é ehyáŋge kə́ə́ŋ ne á póndé eche ábóódtédé eyale é Dyǒb akal á ntə́lé wɛ́ɛ bad bé Israɛl.